Co się kryje w malinie?
Maliny są owocami niezwykle cennymi pod względem zdrowotnym. Zawierają bogactwo witamin, minerałów, flawonoidów, antocyjanów i kwasów organicznych. Dzięki tym substancjom spożywanie malin może pomóc w walce z objawami przeziębienia i grypy, opóźniać starzenie się organizmu, pozbyć się zbędnych kilogramów, a nawet obniżyć ciśnienie krwi.
Charakterystyka malin
Malina właściwa (łac. Rubus idaeus) to wieloletni krzew z rodziny różowatych osiągający wysokość do 2 metrów.
W stanie dzikim można ją spotkać niemal w całej Azji i w większości krajów europejskich. W Polsce występuje powszechnie na całym obszarze kraju. Można spotkać ją zarówno w warunkach naturalnych: lasach, polanach, zboczach, zaroślach, w przydomowych ogrodach, jak i na plantacjach.
Łodygi malin mają rózgowaty kształt, są łukowo zwieszone i pokryte kolcami.
Liście złożone są z 3-5-7 listków z ostro pikowanym brzegiem.
Kwiaty maliny są białe, zwisające. Okres kwitnienia przypada od maja do sierpnia. Zbierają się wtedy w luźne grona. Kwiaty maliny właściwej zaliczają się do roślin miododajnych.
Owoce składają się z licznych owłosionych małych pestkowców tworzących owoc zbiorowy o ciemnoczerwonym ubarwieniu. Gdy owoc osiąga dojrzałość delikatnie oddziela się od stożkowatego dna kwiatowego. Maliny owocują w zależności od odmiany od czerwca do października. Są ciemnoczerwonej barwy o mocnym słodkim aromacie oraz smaku.
Inne znane gatunki malin to malina omszona, malina czarna oraz malina żółta.
Uprawa malin w Polsce
Polska jest liderem w produkcji malin na terenie Unii Europejskiej. W skali światowej zajmuje 5 miejsce za Rosją, Meksykiem, Serbią i Stanami Zjednoczonymi.
Roczne zbiory malin w Polsce wahają się od 80 do nawet 130 tysięcy ton owoców. Wysokość zbiorów uzależniona jest od warunków pogodowych.
Malina jest owocem trudnym w uprawie. Ma wysokie wymagania odnośnie odpowiedniej gleby, temperatury, wilgotności i ilości promieni słonecznych.
Znaczna ilość malin wyprodukowanych w Polsce zostaje przeznaczona na eksport.
Wartości odżywcze malin
Zarówno owoce, jak i liście oraz łodygi malin są surowcem bogatym w kwasy organiczne: cytrynowy, jabłkowy, salicylowy, pektyny, antocyjany, garbniki, flawonoidy, związki żywicowe, witaminy: z grupy B, C, E oraz związki mineralne: potas, magnez, wapń, żelazo.
Owoce maliny właściwej są niskokaloryczne. W 100 gramach znajdują się 52 kalorie.
Wartość odżywcza | Zawartość w 100 g świeżych malin |
Wartość energetyczna | 52,0 kcal |
Białko | 1,20 g |
Węglowodany | 11,94 g |
Cukier | 4,42 g |
Błonnik | 6,50 g |
Tłuszcz | 0,65 g |
Tłuszcze nasycone | 0,02 g |
Tłuszcze jednonienasycone | 0,06 g |
Tłuszcze wielonienasycone | 0,38 g |
Witamina C | 26,2 mg |
Witamina B1 - tiamina | 0,03 mg |
Witamina B2 - ryboflawina | 0,04 mg |
Witamina B3 - witamina PP - niacyna | 0,60 mg |
Witamina B5 - kwas pantotenowy | 0,33 mg |
Witamina B6 - pirydoksyna | 0,06 mg |
Witamina B9 - kwas foliowy | 21,0 µg |
Witamina B4 - cholina | 12,30 mg |
Witamina A | 33,0 i.u. |
Beta karoten | 12,00 µg |
Luteina+Zeaksantyna | 136 µg |
Witamina E | 0,87 mg |
Witamina K | 7,80 µg |
Wapń | 25,0 mg |
Żelazo | 0,69 mg |
Magnez | 22,0 mg |
Fosfor | 29,0 mg |
Potas | 151 mg |
Sód | 1,00 mg |
Cynk | 0,42 mg |
Miedź | 0,09 mg |
Mangan | 0,67 mg |
Selen | 0,20 µg |
Woda | 85,8 g |
Tab. Wartości odżywcze malin
Właściwości malin
Działają jak naturalna aspiryna – zawartość kwasów salicylowego i benzoesowego w owocach malin sprawia, że mają one właściwości przeciwwirusowe, antybakteryjne, przeciwgorączkowe i przeciwzapalne;
Działają przeciwnowotworowo – dzięki zawartości kwasu ferulowego spożywanie malin może zahamować rozwój nowych komórek rakowych;
Obniżają poziom cukru we krwi – dzięki zawartości antocyjanów;
Działają napotnie i rozgrzewają– napar z suszonych malin lub syrop ze świeżych owoców powoduje obfite poty;
Łagodzą dolegliwości ze strony układu pokarmowego - wysoka zawartość błonnika przyspiesza trawienie zapobiegając powstawaniu zaparć;
Łagodzą bóle menstruacyjne – napar z malin działa rozkurczająco na mięśnie gładkie;
Obniżają ciśnienie krwi – zawierają błonnik, witaminę C i potas, które uszczelniają naczynia krwionośne;
Wzmacniają serce – dzięki zawartości potasu;
Wspomagają leczenie anemii – duża zawartość żelaza i miedzi w malinach może zapobiegać niedokrwistości;
Regulują gospodarkę wodno - elektrolitową organizmu – dzięki zawartości potasu. Z tego względu są zalecane osobom ze schorzeniami nerek;
Wzmacniają układ odpornościowy – są istną bombą witamin, które działają ochronnie na zdrowie;
Chronią przed wpływem wolnych rodników – dzięki dużej zawartości polifenoli (ponad 660 mg w 100 g świeżych owoców) wykazują dużą aktywność antyoksydacyjną, przez co opóźniają starzenie się organizmu;
Spalają tkankę tłuszczową – zawarty w malinach keton malinowy obniża wagę komórek tłuszczowych, rozbija cholesterol i usprawnia metabolizm;
Pomagają oczyszczać organizm z toksyn – błonnik stymuluje jelita do wzmożonej pracy, natomiast zawarte w malinach małe pestki "wymiatają" złogi pokarmowe.
Zastosowanie malin
Maliny w kosmetyce
Maliny są świetnym składnikiem kosmetyków. Ekstrakt z tych czerwonych owoców doskonale nawilża i zmiękcza skórę. Sprawia, że jest ona wygładzona i ujędrniona. Dzięki zawartości kwasu salicylowego, kremy z wyciągiem z malin mogą pomóc w pielęgnacji cery trądzikowej i złagodzić stany zapalne. Ponadto regulują ilość sebum oraz zapobiegają powstawaniu nowych wyprysków.
Wyciągi z malin zawarte w szamponach i odżywkach do włosów sprawiają, że stają się one miękkie i pełne blasku.
Maliny w kuchni
Maliny w kuchni mają szerokie zastosowanie. Z owoców można przyrządzić przepyszne i pełne cennych wartości odżywczych soki, syropy, dżemy, konfitury, kompoty, galaretki oraz wyśmienite ciasta.
Maliny z powodzeniem można zamrozić, by nawet w środku zimy cieszyć się ich wyjątkowym smakiem.
Sok z malin
Składniki (na 750 ml gotowego soku):
1 kg świeżych malin
400 g cukru
sok wyciśnięty z jednej cytryny
Przygotowanie:
Przebrane tj. nieuszkodzone i nie zepsute maliny należy delikatnie umyć pod bieżącą wodą i przełożyć do garnka. Owoce zasypać cukrem, wymieszać i odstawić na 2-3 godziny, żeby maliny puściły sok, a cukier chociaż częściowo się rozpuścił. Po tym czasie garnek wstawić na mały ogień i mieszać aż do rozpuszczenia cukru. Gotować 10 minut.
Zawartość garnka przecedzić przez gęste sitko (na tyle gęste, żeby nie przeleciały pestki). Podczas przecedzania bardzo dokładnie rozcierać powstalą pulpę, żeby uzyskać jak najwięcej soku. Do soku z malin wlać świeży sok z cytryny.
Tak przygotowany sok ponownie zagotować i wrzący wlewać do wyparzonych słoiczków. Od razu zakręcać i odwracać do góry dnem. Po 10 minutach można je już odwrócić z powrotem, ale najlepiej przykryć ręcznikiem i tak trzymać do całkowitego przestudzenia. Nie ma konieczności pasteryzowania tak przygotowanego soku.
Dżem malinowy
Składniki:
1 kg malin
400 g cukru
1 cytryna
Przygotowanie:
Maliny układać warstwami w garnku i każdą warstwę posypywać cukrem. Przykryć ściereczką i odstawić na całą noc.
Następnego dnia dodać sok i miąższ z cytryny. Wstawić nas mały ogień i zagotować. Mieszać do rozpuszczenia cukru. Zwiększyć gaz i gotować do momentu krzepnięcia dżemu – masa będzie wtedy spadać z łyżki płatami, a nie kroplami.
Gorący dżem przekładać do wyparzonych słoików i od razu zakręcać. Odwracać do góry dnem, przykryć grubym kocem i zostawić na 24 godziny.
Malinowa chmurka
Składniki:
Kruche ciasto:
180 g mąki pszennej
40 g cukru pudru
3 żółtka średnich lub większych jajek
110 g masła
1 łyżka cukru waniliowego
1 płaska łyżeczka proszku do pieczenia
Galaretka z malinami:
3 galaretki malinowe
1 l wody
500 g świeżych lub mrożonych malin
Masa śmietankowa:
500 ml śmietanki 30%
250 g serka mascarpone
50 g cukru pudru
1 laska wanilii
50 – 70 ml wrzącej wody
2 łyżeczki żelatyny
Blat bezowy:
3 białka średnich lub większych jajek
150g drobnego cukru
1 płaska łyżki mąki ziemniaczanej
szczypta soli
50 g płatków migdałowych
Przygotowanie:
Kruche ciasto:
Wszystkie składniki na kruche ciasto umieścić w jednej misce i dokładnie rozetrzeć na gładką masę. Uformować kulę, zawinąć ją w folię spożywczą i umieścić w lodówce na godzinę. Po tym czasie ciasto rozwałkować albo porwać na kawałki i wyłożyć nim dno blaszki (24x34cm) wyłożonej wcześniej papierem do pieczenia. Ciasto ponakłuwać widelcem na całej powierzchni. Włożyć do piekarnika nagrzanego do temperatury 185 stopni (funkcja góra/dół). Piec przez 15 – 18 minut. Po upieczeniu od razu wyjąć z piekarnika i odstawić do całkowitego ostudzenia.
Galaretka z malinami:
Malinowe galaretki rozpuścić w czterech szklankach wrzątku. Wystudzić i dodać maliny. Gdy galaretka zacznie tężeć, należy ją wyłożyć na kruche ciasto. Wstawić do lodówki.
Masa śmietankowa:
Żelatynę zalać wrzątkiem i mieszać do całkowitego ostudzenia.
Mocno schłodzoną śmietankę ubić na sztywno z cukrem pudrem, serkiem i wanilią. Wlać przestudzoną żelatynę i wymieszać do połączenia składników. Krem rozłożyć równomiernie na stężałej galaretce. Ponownie wstawić do lodówki.
Blat bezowy
Białka jajek ubijać chwilę z solą. Następnie dodawać stopniowo po łyżce cukru i miksować na najwyższych obrotach, aż do całkowitego rozpuszczenia cukru. Gdy masa bezowa będzie puszysta i błyszcząca, należy dodać mąkę ziemniaczaną.. Miksować jeszcze chwilę i wyłożyć na blachę. Całość posypać płatkami migdałowymi. Wstawić do piekarnika na niższy poziom i piec przez 70 minut w 120 stopniach (opcja z termoobiegiem). Po upieczeniu od razu wyjąć z piekarnika.
Przestudzony blat bezowy ułożyć na schłodzonej masie śmietankowej. Ciasto jest gotowe – smacznego!
Jak wybierać i przechowywać maliny?
Kupując maliny, należy unikać owoców wilgotnych i zbyt ciasno zapakowanych, ponieważ takie owoce będą się szybciej psuły.
Świeże maliny można przechowywać w lodówce do dwóch dni.
Maliny idealnie nadają się do zamrożenia. W tym celu należy je umyć, osuszyć, rozłożyć na tacce i włożyć do zamrażarki. Gdy zamarzną można je przesypać do woreczka foliowego i przechowywać w zamrażarce do roku.
Przeciwwskazania
Mimo całego bogactwa witamin, minerałów i skladników aktywnych, są pewne przeciwwskazania w ich spożywaniu. Powinny na nie uważać osoby z dną moczanową, ponieważ zawierają dużą ilość puryn.
Z kolei herbata z liści malin nie jest wskazana dla kobiet w ciąży, ponieważ może przyspieszać skurcze porodowe.
Bibliografia
https://bonavita.pl/maliny-odmiany-wlasciwosci
https://zywienie.abczdrowie.pl/maliny
https://pl.wikipedia.org/wiki/Malina_w%C5%82a%C5%9Bciwa
https://aniagotuje.pl/przepis/malinowa-chmurka