Twój maluszek ząbkuje — zobacz jak mu pomóc
Na czas wyrzynania się pierwszych zębów ma wpływ wiele czynników. Nie da się jednoznacznie określić kiedy maluszek zacznie ząbkować. Jest to kwestia bardzo indywidualna, nierzadko uwarunkowana genetycznie. U niektórych dzieci pierwszy ząb pojawia się w okolicach piątego miesiąca życia, u innych zaś około pierwszych urodzin. Dlatego jeśli Twoje dziecko w porównaniu z rówieśnikami nie może się jeszcze pochwalić uzębieniem, nie jest to powód do niepokoju. Z lekarzem należy skonsultować się jeżeli po pierwszych urodzinach nie pojawił się żaden ząbek, ani objawy świadczące o ząbkowaniu. Okres wyrzynania zębów trwa do 31. miesiąca życia. U około ⅓ dzieci ząbkowanie nie daje widocznych objawów, jednak u większości niemowląt wyrzynanie zębów jest uciążliwe i powoduje dolegliwości miejscowe i ogólne.
Ząbkowanie — objawy świadczące o wyrzynaniu się pierwszych zębów
O ząbkowaniu świadczą zmiany w obrębie jamy ustnej. Dziąsła niemowlaka podczas ząbkowania są zaczerwienione, opuchnięte i swędzą. Następuje także nadmierne wydzielanie śliny poprzez zwiększoną aktywność gruczołów ślinowych. Warto być jednak świadomym tego, że ząbkowanie następuje w czasie rozszerzania diety, które także wiąże się ze zwiększoną produkcją śliny. Dlatego ślinienie nie jest objawem przypisywanym wyłącznie do ząbkowania. Należy pamiętać, że nadmierne ślinienie u niemowlaka może spowodować miejscowe podrażnienie skóry w okolicy ust, a nawet doprowadzić do powstania ropnych krostek. Najlepiej nosić przy sobie czystą chusteczkę lub pieluszkę tetrową do wycierania twarzy maluszka oraz krem ochronny, który zabezpieczy skórę przed szkodliwym działaniem śliny.
Ząbkowanie — jak wyglądają dziąsła niemowlaka
Innym objawem wyrzynania ząbków, który łatwo zauważyć u najmłodszych, jest notoryczne wkładanie rączek oraz twardych przedmiotów do buzi. Łagodzi to na pewno na moment ból dziąseł, jednak jest to bardzo niebezpieczne dla dziecka. Dziąsła niemowlaka podczas ząbkowania są zaczerwienione, rozpulchnione i swędzące. Miejsce przebicia się zęba przez dziąsło, staje się bardzo wrażliwe i sprawia dziecku ból. Wkładanie do ust napotkanych przedmiotów może spowodować przeniknięcie do organizmu bakterii i wirusów, które się na nich znajdują. Dlatego w okresie ząbkowania należy szczególnie dbać o czystość smoczków, gryzaków i wszystkich zabawek, które dziecko może włożyć do buzi, a także oczywiście rąk dziecka.
Inne objawy ząbkowania
Wśród objawów wyrzynania zębów wyróżnia się także zmiany w zachowaniu dziecka. Jest ono płaczliwe, rozdrażnione, nie chce jeść, ma problem ze snem. Temperatura ciała, która może pojawić się podczas ząbkowania, wynosi około 37,5-38 stopni C, a po pojawieniu się zęba powinna spaść. Bolące dziąsła powodują, że nie chce ssać piersi ani butelki.
Wśród dolegliwości związanych z ząbkowaniem znajdują się także nietypowe objawy takie jak: kaszel, katar, problemy skórne na brzuchu lub plecach, ból promieniujący w okolice ucha. Objawy ząbkowania mogą się nasilać i słabnąć podczas pojawiania się następnych ząbków. Nie zawsze wyrzynanie zęba będzie zapewniało takie same dolegliwości.
Kiedy zaczyna się ząbkowanie?
Tak naprawdę zawiązki zębów mlecznych powstają już około siódmego tygodnia życia płodowego, jednak pierwsze dolegliwości związane z ząbkowaniem obserwuje się około 3. miesiąca życia. Szczyt zęba mlecznego wyrzyna się zazwyczaj około 7. miesiąca życia, lecz nie jest to regułą. Warto dowiedzieć się od dziadków dziecka, kiedy ząbkowali jego rodzice, ponieważ często ząbkowanie u dziecka naśladuje proces ząbkowania jego rodziców.
Sposoby na bolesne ząbkowanie
Istnieje kilka sposobów na to, aby ulżyć maluszkowi, u którego widoczne są miejscowe i ogólne objawy ząbkowania. Ulgę może przynieść delikatny masaż dziąseł przy użyciu silikonowej nakładki na palec, schłodzony w lodówce gryzak czy podawanie mokrej, zimnej poduszki do ssania i gryzienia. W aptekach dostępne są żele na dziąsła dla dzieci, które wmasowane w dziąsła przynoszą ulgę i koją swędzenie, dzięki czemu dziecko się uspokaja. Preparaty ziołowe na bazie naturalnych wyciągów roślinnych mają działanie przeciwbólowe, antyseptyczne i przeciwzapalne. W ich składzie znajdziemy rumianek, goździk, szałwię, tymianek, czy prawoślaz. Należy unikać jednak preparatów słodzonych i z zawartością sztucznych konserwantów. Podczas ząbkowania stosuje się również preparaty homeopatyczne, żele znieczulające miejscowo z lidokainą i leki przeciwbólowe dla dzieci z paracetamolem lub ibuprofenem. Ważne jest, aby stosować je dokładnie w taki sposób, jak zaleca producent, ponieważ substancje w nich zawarte można łatwo przedawkować i zaszkodzić maluszkowi.
Ile trwa ząbkowanie?
Ząbkowanie jest określeniem na okres czterech dni przed erupcją zęba, dzień jego pojawienia i trzy dni po tym. W pierwszej kolejności pojawiają się jedynki na dole, następnie jedynki górne. Okres ząbkowania trwa od około 6 miesiąca życia dziecka, do 31 miesiąca. Ostatnie zęby, jakie się pojawiają to trzonowce.
Bibliografia:
K. Miądowicz-Owczarzak, Problemy z ząbkowaniem u niemowląt–przegląd sposobów przeciwdziałania dolegliwościom, „Pediatria i Medycyna Rodzinna”, 2013.
H. Murkoff, Pierwszy rok życia dziecka, 2020.