Co to jest wstrząs anafilaktyczny (anafilaksja) i jakie są jego przyczyny?

Wstrząs anafilaktyczny (anafilaksja) to bardzo gwałtowna reakcja naszego organizmu w odpowiedzi na jakiś czynnik zagrażająca naszemu życiu. Zwykle jest to reakcja na lek, pokarm, jednak najczęściej na ugryzienie osy lub pszczoły.

 

W trakcie wstrząsu anafilaktycznego dochodzi do obniżenia ciśnienia krwi co bezpośrednio przekłada się na zagrożenie naszego życia. Wyróżnić możemy dwa rodzaje wstrząsów: alergiczny (w razie uczulenia na alergeny np. orzechów) oraz niealergiczny ( np. reakcja na zimno).

 

Wstrząs anafilaktyczny występuje u 1-3% populacji rocznie. Najczęściej dotyka osób młodych i kobiet. Co ciekawe u ponad 1/3 osób nie udaje się ustalić czynnika powodującego wstrząs.

 

Jak objawia się wstrząs anafilaktyczny?

 

Po zadziałaniu jakiegoś czynnika, który wywoła wstrząs anafilaktyczny może dojść do bardzo obszernych objawów. Objawy te mogą wystąpić w ciągu kliku minut a nawet w ciągu kilku sekund i zazwyczaj samoistnie ustępują. U 80-90% osób wystąpienie wstrząsu anafilaktycznego poprzedzają zmiany skórne w postaci wysypki lub pokrzywki. Groźnymi dla zdrowia objawami są: mocne zawroty głowy, kołatanie serca, uczucie silnego osłabienia, uczucie braku powietrza, nudności i wymioty. Wcześniej wspomniane obniżenie się ciśnienia tętniczego powoduje osłabienie organizmu. Skóra staje się blada, spocona, chłodna. Może dojść do utraty przytomności.

 

Co robić w przypadku wstrząsu anafilaktycznego?

 

Jeśli osoba jest chora i zdiagnozowano u niej skłonności do tego typu zaburzeń wówczas każdy chory oraz osoby z jego najbliższego otoczenia (rodzina, przyjaciele) powinni być przeszkoleni w zakresie podawania adrenaliny. Ustalono, że główną przyczyną śmierci jest niepodanie lub za późne podanie choremu adrenaliny.

 

Postępowanie w czasie wstrząsu:

 

1. Należy odseparować chorego od czynnika, który wywołał wstrząs np. usunąć żądło owada, bądź pozbyć się jedzenia, na które chory zareagował)

2. Następnie podanie adrenaliny przez osobę chorą bądź osobę z jego najbliższego otoczenia.

3. Jeśli lekarz wcześniej przepisał choremu leki przeciwhistaminowe należy je szybko podać. Osobie nieprzytomnej nie podajemy leków!

4. Układamy chorego w pozycji leżącej z uniesionymi do góry nogami

5. Po podaniu adrenaliny dzwonimy na pogotowie

6. W razie zaniku pulsu bądź oddechu należy podjąć reanimację

7. Należy zostać z chorym aż do przyjazdu pogotowia

 

W przypadku kiedy jesteśmy świadkiem wstrząsu anafilaktycznego a nie mamy przeszkolenia w zakresie podawania adrenaliny:

 

1. Należy odseparować chorego od czynnika, który wywołał wstrząs np. usunąć żądło owada, bądź pozbyć się jedzenia, na które chory zareagował)

2. W razie ukąszenia przez owada założyć opaskę uciskową powyżej miejsca ugryzienia

3. Podać leki antyalergiczne jak Zyrtec, Wapń.

4. Należy zadzwonić na pogotowie i dać szczegółowy wywiad.

5. Układamy chorego w pozycji leżącej z uniesionymi do góry nogami

6. W razie zaniku pulsu bądź oddechu należy podjąć reanimację

7. Należy zostać z chorym aż do przyjazdu pogotowia

 

Ważnym jest aby pomoc w przypadku wystąpienia wstrząsu anafilaktycznego jest jak najszybsze udzielenie pomocy. Ważne są najbliższe minuty tuż po wystąpieniu wstrząsu.