Ostre zapalenie zatok - objawy, przyczyny, przebieg i leczenie
Każdy człowiek posiada 4 pary zatok (czołowe, szczękowe, sitowe, klinowe), czyli małych jam wewnątrz czaszki, gdzie produkowana jest wydzielina. Następnie wydzielina jest ewakuowana przez specjalne otwory do jamy nosowej. Niestety wiele czynników jest w stanie zaburzyć prawidłową funkcję zatok. Najczęściej jesienią i wiosną w przebiegu infekcji dochodzi w nich do stanu zapalnego, który utrudnia odpływ wydzieliny, co powoduje objawy zapalenia zatok.
Objawy zapalenia zatok
Objawy zapalenia zatok są dobrze znane, ponieważ każdy z nas najprawdopodobniej chociaż raz w życiu chorował na tę dolegliwość. Objawy są bardzo podobne do tych przy standardowym przeziębieniu.
Są to:
- zatkane zatoki (niedrożność nosa);
- wydzielina z nosa;
- zaburzenia węchu;
- ból lub rozpieranie w obrębie twarzy, nasilające się po schyleniu głowy spowodowane kumulacją wydzieliny w obrębie zatok przynosowych;
- gorączka lub stan podgorączkowy podczas infekcji;
- kaszel spowodowany ściekającą wydzieliną po gardle.
Zapalenie zatok – przyczyny
Zapalenie zatok przynosowych powstaje, gdy proces zapalny obejmuje błonę śluzową nosa i zatok. Jest on spowodowany zakażeniami głównie wirusowymi, rzadziej bakteryjnymi (ma wtedy dużo cięższy przebieg), alergią lub długotrwałym drażnieniem np. dymem papierosowym. Podczas powyższych sytuacji dochodzi do obrzęku błony śluzowej jamy nosowej i zatok, co utrudnia ewakuację wydzieliny i skutkuje gromadzeniem w zatokach.
Jak wygląda ostre zapalenie zatok?
Ostre zapalenie zatok charakteryzuje się wyżej wymienionymi objawami. Przy infekcji wirusowej objawy trwają zwykle do 10 dni, z ich największym nasileniem między 3-6 dniem choroby. Jeżeli objawy utrzymują się ponad 10 dni, najprawdopodobniej doszło do nadkażenia bakteryjnego - sytuacji, w której bakterie dostały się i namnożyły w jamie nosowej i teraz to one są głównie odpowiedzialne za toczący się stan zapalny.
Nadkażeniu towarzyszą bardziej nasilone objawy, takie jak wyższa temperatura ciała oraz zmiana barwy wydzieliny na żółto-zieloną. W takim przypadku konieczna jest konsultacja lekarska, a następnie być może antybiotykoterapia.
Ponadto oprócz wyżej wymienionych objawów, jak każda infekcja może powodować bóle mięśni, uczucie rozbicia czy osłabienie.. Jeżeli epizody zatkanych zatok pojawiają się co roku o tej samej porze, należy rozpatrzyć alergiczne podłoże objawów.
Ostre zapalenie zatok – leczenie pod nadzorem lekarza
Początkowe leczenie zapalenia zatok jest objawowe, czyli skupione na złagodzeniu objawów. Dlatego chora osoba może śmiało leczyć się domowymi sposobami przy pojawieniu się pierwszych symptomów zapalenia zatok.
Należy dbać o prawidłowe nawodnienie – picie co najmniej 2 litrów wody dziennie, stosowanie irygacji nosa solą fizjologiczną, inhalacji (np. gorącą wodą w misce pod ręcznikiem), ciepłych okładów. Lekarz pierwszego kontaktu dodatkowo zaleca leki przeciwbólowe, przeciwzapalne oraz obkurczające błonę śluzową jamy nosowej oraz zatok, aby poprawić ewakuację wydzieliny z nosa i poprawić komfort oddychania.
Należy pamiętać, aby wietrzyć pokój, w którym się przebywa oraz utrzymać w nim odpowiednią temperaturę. Jeżeli choroba często nawraca, występuje przewlekle lub ma nietypowy przebieg, konieczna jest wizyta u laryngologa w celu poszerzenia diagnostyki. Przy chorobie spowodowanej alergią należy unikać, jeśli to możliwe, czynnika wywołującego oraz stosować leki przeciwalergiczne, np. sterydy donosowe zalecone przez lekarza. Jeżeli podejrzewamy u siebie alergię, a nie znamy czynnika, który ją powoduje, pomoże nam alergolog, który zaleci właściwe badania w celu jego odnalezienia. Należy też unikać czynników drażniących, takich jak dym papierosowy czy miejsca z zanieczyszczeniem powietrza.
Częste nawroty choroby, nietypowy przebieg bądź jej przewlekły charakter mogą być spowodowane zmianami anatomicznymi w strukturach nosa, które predysponują do częstszego i cięższego przebiegu choroby. W takim przypadku, dla dokładniejszego zobrazowania wyglądu jamy nosowej i zatok, laryngolog może zlecić badanie endoskopowe lub tomografię komputerową. Takie badania dokładnie lokalizują źródło problemów. Brak poprawy pomimo leczenia wymaga pobrania materiału biologicznego w postaci popłuczyny z nosa lub wydzieliny w celu wykonania posiewu. Na jego podstawie laboratorium określa, jaki patogen powoduje zakażenie.
Czy zapalenie zatok jest całkowicie uleczalne?
Jak najbardziej zapalenie zatok jest całkowicie uleczalne w większości przypadków, zwłaszcza jeśli jest spowodowane sezonową infekcją. W razie nieustępowania objawów należy zgłosić się do lekarza, który rozszerzy diagnostykę.