Zespół jelita drażliwego może dotyczyć nawet 15% populacji, zatem skala problemu jest dosyć duża. Związany jest z nadreaktywnością jelita grubego i pociąga za sobą wiele nieprzyjemnych dolegliwości, niejednokrotnie utrudniających codzienne funkcjonowanie. Mimo występujących symptomów choroby, wiele osób nie zgłasza się po pomoc lekarską. Dowiedz się, jakie są objawy zespołu jelita drażliwego i jak można je leczyć.
Zespół jelita drażliwego – przyczyny
Przyczyny występowania zespołu jelita drażliwego, nazywanego również IBS, nie są do końca jasne. Można jednak wymienić czynniki, które prawdopodobnie mają wpływ na rozwój choroby. Należą do nich między innymi nieprawidłowa motoryka jelit, zaburzenia w obrębie flory bakteryjnej jelit, czynniki genetyczne, przebyte w przeszłości choroby i przewlekły stres. Co ciekawe, z zespołem jelita drażliwego nie wiążą się żadne zmiany w budowie anatomicznej przewodu pokarmowego, guzy, ani inne nieprawidłowości. Zespół dużo częściej dotyczy kobiet niż mężczyzn.
Objawy IBS
Zespół jelita drażliwego związany jest z częstym występowaniem bólów brzucha, nieprawidłowościami w zakresie wypróżniania się, a także towarzyszącymi wzdęciami. Charakterystyczny jest ogólny dyskomfort odczuwany w ciągu dnia, uczucie niepełnego wypróżnienia się czy rozpychania brzucha. Wyróżnia się trzy typy IBS – z dominującą biegunką, zaparciami lub mieszany. W typie mieszanym przeważnie biegunka występuje na zmianę z zaparciami. W zespole jelita drażliwego występują okresy zaostrzenia i wyciszenia choroby. Pacjenci ze zdiagnozowanym zespołem często skarżą się również na obecność rozmaitych nietolerancji pokarmowych.
Leczenie zespołu jelita drażliwego
Leczenie zespołu jelita drażliwego polega na doborze odpowiednich leków, regularnym stosowaniu probiotyków, podejmowaniu wysiłku fizycznego i wykluczeniu z diety produktów, które szkodą pacjentowi. W leczeniu objawów IBS dobrze jest ograniczyć wpływ sytuacji stresujących na człowieka, ponieważ mają one duży wpływ na wyzwolenie się objawów choroby. Leczenie polega na łagodzeniu i wyciszaniu objawów. Zespół jelita drażliwego ma charakter przewlekły.
Leczenie IBS często wiąże się z podjęciem psychoterapii lub stosowaniem leków psychiatrycznych, ponieważ co najmniej u 70% osób cierpiących na zespół jelita drażliwego, diagnozuje się również zaburzenia i choroby związane ze sferą psychologiczną. Nie wiadomo jednak, czy zaburzenia psychiczne są przyczyną, czy też skutkiem choroby.
Badania i niepokojące objawy
Żeby stwierdzić zespół jelita drażliwego, należy wykluczyć jakiekolwiek zmiany anatomiczne i biochemiczne w jelitach. W podejrzeniach IBS wykonuje się głównie badania takie jak morfologia i OB, posiewy bakteriologiczne, badania na obecność pasożytów i krwi utajonej, sprawdzenie poziomu kalprotektyny.
Poza tym w zależności od przypadku i decyzji lekarza wykonuje się także kolonoskopię, USG czy tomografię komputerową. Jeśli w przebiegu choroby występuje obniżenie masy ciała, gorączka czy krew w stolcu, być może wcale nie jest to zespół jelita drażliwego. Takie objawy należy jak najszybciej skonsultować z lekarzem. IBS, chociaż jest chorobą bardzo utrudniającą codzienne życie, nie zagraża mu.
Dieta FODMAP
FODMAP to skrót z ang.: Fermentable Oligosaccharides, Disaccharides, Monosaccharides And Polyols. Dieta FODMAP jest polecana dla osób z zespołem jelita drażliwego. Należy pamiętać o tym, że nie jest ona zespołem sztywnych reguł, których należy przestrzegać w zakresie żywienia. Jej celem jest jedynie pomoc chorym w odnalezieniu odpowiednich produktów, które nie powodują dolegliwości żołądkowo-jelitowych.
Dieta składa się z trzech etapów następujących po sobie:
- eliminacji na około 6-8 tygodni produktów, które mogą powodować nasilenie objawów choroby,
- powolne ponowne wprowadzanie niektórych artykułów żywnościowych z dokładną obserwacją objawów,
- dostosowanie diety do siebie – wyeliminowanie produktów, które szkodą, a pozostawienie tych, które nie powodują przykrych dolegliwości.
Produkty wykluczane w diecie FODMAP
Twórcy diety sporządzili bardzo szczegółowe listy produktów polecanych i zwiększonego ryzyka. To właśnie produkty zawierające dużą ilość węglowodanów należy wykluczyć.
Zaliczamy do nich fruktozę (znajdującą się w owocach i warzywach), laktozę (która występuje w nabiale), fruktany (występujące w niektórych warzywach, owocach i produktach zbożowych), galaktany (znajdujące się w roślinach strączkowych) i poliole (np. sztuczne słodziki).
