W obecnych czasach mamy do czynienia z wieloma czynnikami zewnętrznymi, które mogą powodować uszkodzenie skóry, a niekiedy także głębszych tkanek. Do wypadku może dojść wszędzie: w pracy, w domu, podczas podróży czy też zakupów. Czy wiemy jak skutecznie zabezpieczyć ranę i jakich środków opatrunkowych użyć? Wiedza ta jest bardzo prosta, a zarazem może pomóc uratować zdrowie, a nawet życie drugiego człowieka.
Raną nazywamy uszkodzenie skóry, a niekiedy także głębszych tkanek czy też narządów na skutek urazu. Rodzaj, rozległość rany i jej głębokość zależą od miejsca, w którym powstaje oraz urazu i siły, z jaką powstała rana.
Rany możemy podzielić na dwa rodzaje:
- Rany ostre – proces gojenia trwa do 8 tygodni
- Rany przewlekłe – proces gojenia trwa dłużej niż 8 tygodni.
Rodzaje ran ostrych:
- rany kłute – zadane przez ostre narzędzie, są głębokie, o równych brzegach, małej średnicy, zwykle niewiele krwawią, jednak mogą uszkodzić wewnętrzne narządy
- rany cięte – również są zadawane ostrym narzędziem, obficie krwawią
- rany miażdżone – powstają po upadku lub uderzeniu, mało krwawią, ale bolą, brzegi rany są postrzępione, nieregularne i zasinione, tkanki w okolicy rany są stłuczone i zmiażdżone
- rany szarpane – obficie krwawią, są spowodowane napięciem i rozciągnięciem tkanek ponad ich wytrzymałość, poszarpane są brzegi rany
- otarcie naskórka - powstaje najczęściej wskutek działania na skórę twardego, tępego narzędzia, upadku lub uderzenia o twarde chropowate podłoże; uszkodzeniu ulega tylko powierzchowna warstwa skóry.
Jednakże rany nie są sobie równe. Jedne goją się znacznie szybciej, drugie nieco dłużej. Rozległość i lokalizacja uszkodzenia, infekcje bakteryjne, wirusowe lub grzybicze (niekiedy „trzy w jednym"), choroby prowadzące do martwicy tkanek oraz inne schorzenia towarzyszące pacjentowi komplikują, zakłócają lub wręcz uniemożliwiają naturalne procesy gojenia ran. Wówczas powstaje tak zwana rana przewlekła. I wtedy pojawia się problem. Rany przewlekłe są bardzo uciążliwe, trudno się goja i niekiedy przynoszą pacjentowi wiele bólu. To właśnie te rany stanowią szczególny problem zarówno dla samego pacjenta, jak i służby zdrowia.
Rodzaje ran przewlekłych, które dotykają największej liczby osób:
- owrzodzenia żylne podudzi: objawem zaawansowanej niewydolność żył kończyn dolnych często jest trudno gojąca się rana podudzia zlokalizowana najczęściej w okolicy kostek. Przyczyną owrzodzeń podudzi jest długotrwałe nadciśnienie w żyłach kończyny dolnej wywołane przebytą zakrzepicą lub inną chorobą żył kończyn dolnych, prowadzące do degeneracji skóry, tkanki podskórnej i w konsekwencji do powstania owrzodzenia. Przewlekła rana na podudziu ulega szybko powiększeniu nierzadko obejmując cały obwód łydki. Choroba ta w szczególności dotyka osoby po 60 roku życia, jednakże pojawia się także u osób znacznie młodszych. Szacuje się, że około 1% populacji cierpi na przewlekłe owrzodzenia kończyn dolnych.
- odleżyny: odleżyny to uszkodzenia skóry oraz znajdujących się pod nią tkanek i kości, które pojawiają się w czasie długiego leżenia. Powstają z powodu długotrwałego ucisku, który hamuje prawidłowy przepływ krwi. Odleżyny mogą doprowadzić do zakażenia organizmu, a nawet śmierci chorego. Najczęściej powstają w miejscu, w którym najdłużej działa ucisk. Dlatego też, jeżeli chory długo leży w jednej pozycji – np. na plecach odleżyny najczęściej powstają wzdłuż kręgosłupa. Jak powszechnie wiadomo lepie zapobiegać niż leczyć dlatego, gdy mamy w swoim bliskim otoczeniu osobę chorą, leżącą warto zakupić specjalny materac przeciwodleżynowy, prowadzić profilaktykę odleżyn, często oglądać miejsca szczególnie narażone na odleżyny, dbać o higienę osoby leżącej.
- tzw. zespół stopy cukrzycowej: zespół stopy cukrzycowej jest jednym z powikłań cukrzycy i może dotyczyć chorych na cukrzycę oraz leczonych insuliną, oraz lekami doustnymi. Stopa cukrzycowa ma charakterystyczny wygląd. Skóra staje się słucha, łuszczy się, jest pozbawiona owłosienia, w okolicy pięt i na innych wystających częściach stopy pojawiają się pęknięcia z towarzyszącymi ogniskami owrzodzenia i martwicy. Stopa cukrzycowa rozwija się w zastraszającym tempie, u 5 – 15% chorych doprowadza do amputacji stopy, a co za tym idzie do kalectwa. Niestety wiele osób bagatelizuje sobie ten problem u ok. 15% chorych na cukrzyce zespół stopy cukrzycowej rozwija się niepostrzeżenie, czasem cukrzycy zbyt późno reagują i niestety jest już za późno na leczenie.
Wszystkim chorobą przewlekłym towarzyszy niezwykle silny ból, innym szczególnie nieprzyjemnym efektem towarzyszącym tym chorobom jest nieprzyjemny zapach. Jest to spowodowane zakażeniem tkanek martwiczych skóry, tkanki podskórnej, mięśni, a niekiedy kości.
Zarówno odleżyny, zespół stopy cukrzycowej, jak i owrzodzenie żylne podudzia to choroby bardzo wstydliwe, niekiedy wykluczające chorego ze społeczeństwa. Zdarza się, że przynoszą one nie tylko ból fizyczny, ale także psychiczny.
Dlatego też firmy produkujące materiały opatrunkowe dążą do tworzenia coraz to nowszych i skuteczniejszych opatrunków na rany. Bezpośrednim celem leczenia ran jest ich całkowite zagojenie. Wraz z rozwojem nowoczesnej technologii zwykła gaza została odstawiona. Podobnie jest także z teorią, iż rana powinna pozostać sucha. Otóż udowodniono, że wilgotne środowisko sprzyja wygajaniu rany. Takie warunki zapewniają ranie specjalistyczne opatrunki nowej generacji.
Podział specjalistycznych opatrunków do leczenia ran przewlekłych:
1. Hydrożelowe – są to opatrunki pochłaniające dużo ilości wydzieliny, przepuszczalne dla tlenu, pary wodnej, białek, wykazują właściwości chłodzące, stanowią barierę ochronną dla bakterii, stosowane zazwyczaj w ranach ziarninujących ze średnią lub dużą ilością wydzieliny
- Opatrunek hydrosorb Gel Jałowy 15g x 1
- Opatrunek hydrożelowy Hydrosorb 7,5 cm x 10 cm, 5 szt.
- Opatrunek hydrożelowy Hydrosorb 7,5x5cm, 5 szt.
- Opatrunek aqua gel krążek 5 cm
- Opatrunek Aqua-Gel 6,5 cm, 1 szt.
2. Hydrokoloidowe – opatrunki te zawierają żelową substancję na poliuretanowym nośniku, skutecznie obniżają pH rany (dzięki czemu hamują namnażanie bakterii), wiążą amoniak, stosowane w ranach z małym i średnim wysiękiem, ziarninujących bez cech zakażenia.
- Comfeel Opatrunek Plus Hydrocoloidowy 20*20, 1 szt.
- Comfeel Opatrunek Plus Hydrocoloidowy Przezroczysty 10*10
- Granuflex opatrunek hydrokoloidowy 15 cm x 15 cm, 10 szt.
3. Dekstranomerynowe – to opatrunki, które zawierają polisacharydy o dużych właściwościach chłonnych (mogą pochłonąć 30 x więcej wysięku niż same ważą), stosowane do ran z obfitym wysiękiem, w tym zakażonych.
- Opatrunek Biatain Poliuretanowy nieprzylepny 10*10 Cm, 1 szt.
4. Alginianowe – to opatrunki zawierające sole kwasu alginowego z wodorostów, mają unikalną właściwość przechodzenia ze stanu włókienkowego w żel, pochłaniają wysięk i utrzymują wilgotne środowisko w ranie, mają właściwości hemostatyczne, niestety wymagają pokrycia opatrunkiem wtórnym.
5. Inne opatrunki, które skutecznie pochłaniają nieprzyjemny zapach, a także wydzielinę przedostającą się z rany, pozwalają na zachowanie wilgotnego środowiska.
- Opatrunek jałowy Vliwasoft 5 cm x5 cm, 4 warstwy 150 szt.
- Kompresy Jałowe Grassolind 10 × 10 cm, 10 szt.
- Kompresy Steri es Niejałowe 7,5 × 7,5 × 100 17N/8W
- Opatrunek aquacel Ag 5 × 5 cm 1 szt. ze srebrem
- Opatrunek Cosmopor E Jałowy 10 × 8 cm samoprzylepny, 25 sztuk
