Jak właściwie chronić się przed kleszczami?

Wraz ze wzrostem temperatur coraz więcej osób zaczyna spędzać czas wolny na świeżym powietrzu. Czy to w lesie, na łąkach czy też w ogródku. Jest to postawa godna pochwały. Jednakże trzeba brać pod uwagę zagrożenia czyhające w trawie czy też w lesie. Jednym z nich są kleszcze i choroby przez nie przenoszone. Zatem jak skutecznie chronić siebie i swoją rodzinę przed tymi niebezpiecznymi stworzeniami?

Kleszcze należą do gromady pajęczaków i podgromady roztoczy. Na świecie żyje ponad osiemset gatunków tych zwierząt, zaś w Polsce – 21, z czego tylko kilka jest niebezpiecznych dla człowieka. W naszym kraju choroby od kleszczowe przenosi najczęściej kleszcz pospolity, rzadziej – kleszcz tajgowy. Żyją one przede wszystkim na wilgotnych i ciepłych obszarach porośniętych roślinnością do 1.5 m wysokości, głównie na pograniczu lasów, łąk oraz zarośli nad brzegami rzek i jezior.

W Polsce wyróżniamy dwa okresy wzmożonej aktywności kleszczy: jest to późna wiosna, czyli okresy letnie od końca maja do sierpnia oraz wrzesień. Kleszcze działają na zasadzie zagnieżdżenia się w skórze, wprowadzając do krwioobiegu swoją ślinę lub wymiociny. Przez co przenoszą zakażenie na człowieka.

Kleszcze najczęściej gryzą w miejscach, gdzie najłatwiej przebić skórę, czyli tam gdzie jest ona cienka i delikatna. Wwierca się więc w delikatne miejsca za uszami, w szyję, w zgięcia stawów (pod kolanami, w okolicy łokcia). Kleszcz gryzie delikatnie, zazwyczaj tak, że ugryzienie nie jest wyczuwalne (jego ślina ma właściwości znieczulające). Zauważamy go, gdy osiągnie rozmiary rodzynki. Czasami takie ukąszenie odczuwa się znacznie później, gdy miejsce to zacznie boleć i drętwieć. Kleszcze jak mogło by się wydawać nie są głupimi stworzeniami, mogą nawet przez kilka godzin wędrować po ciele w poszukiwaniu odpowiedniego miejsca do zagnieżdżenia się.

Coraz częściej słyszy się o kleszczach jest to spowodowane tym, iż zimy są znacznie łagodniejsze co daje doskonałe warunki do rozwoju dla kleszczy, ludzie są bardziej mobilni niż kiedyś coraz częściej i więcej podróżujemy ze zwierzętami których sierść jest doskonałym miejscem do rozwoju dla kleszczy. Kleszcze to bardzo przebiegłe stworzenia, wyczuwają człowieka z odległości ok. 20 m, przyciąga je nasze ciepło, zapach potu, a także wydzielany dwutlenek węgla. Po wkłuciu i dostaniu się do naszego ciała zagnieżdżają się początkowo nie dając oznak. Mogę rozwijać się przez okres 6 -7 dni nie dając żadnych objawów. Początkowo kleszcz ma wielkość ok. 2 mm przez czas rozwoju w naszym organizmie wypija ok. 2 litrów krwi i może powiększyć swoje rozmiary do 12 mm.

Jak rozpoznać kleszcza i choroby przez niego przenoszone?

Pierwszymi objawami mogącymi świadczyć o ugryzieniu przez kleszcza jest podwyższona temperatura, bóle mięśni i głowy, ogólne rozbicie, a także rumień pojawiający się w okolicach ugryzionego miejsca. W miejscu ugryzienia może wystąpić wysypka niewystająca ponad poziom skóry, jest ciepła w dotyku i zwykle nie powoduje bólu ani uczucia swędzenia.

Kleszcze mogą przenosić różnego rodzaju choroby również te niebezpieczne dla naszego życia.

Kleszczowe zapalenie mózgowe przebiega zazwyczaj w dwóch fazach: pierwsza może utrzymywać się przez okres ok. 7 dni u większości chorych dochodzi do samoistnego wyleczenia na tym etapie. Objawy to nudności, wymioty, gorączka. Druga faza przeradza się w neuroinfekcje. Neuroinfekcja może występować pod postacią zapalenia opon mózgowo – rdzeniowych, zapalenie mózgu, zapalenie móżdżka lub zapalenie rdzenia kręgowego. U większości osób objawy te ustępują po okresie ok. 2 – 3 tygodni.
Bolerioza jest to choroba nie do końca rozpoznana. Objawia się podobnie jak kleszczowe zapalenie mózgowe. Pierwsze objawy to rumień i dolegliwości towarzyszące grypie. Choroba rozwija się w ciągu 1 – 3 tygodni od ukąszenia. Może pojawić się tzw. rumień wędrujący, czyli zaczerwienienie o średnicy od kilku do kilkunastu centymetrów może być lekko wypukłe, bolesne w dotyku. Jeżeli nie zostaną podane antybiotyki bolerioza może przechodzić w fazę rozsianą.

Przede wszystkim najlepiej zapobiegać niż leczyć. Podstawową zasadą chroniąca przed kleszczami jest ochrona całego ciała. Należy chronić ciało nosząc ubrania zakrywające nogi i ręce, specjaliści zalecają noszenie długich rękawów i skarpet najlepiej naciągniętych na spodnie. Dobrze jest, aby ubrania były w jasnych kolorach, dzięki czemu łatwiej będzie zauważyć nieprzyjaciela, który skrada się po ubraniu. Jeżeli wybieramy się na spacer zazwyczaj najlepiej zrobić to w godzinach około południowych, wtedy kleszcze są najmniej aktywne. Przyjmuje się, że największa aktywność kleszczy przypada na godziny ranne i późno popołudniowe. Jeżeli wybierzemy się już na spacer najlepiej chodzić środkiem ścieżki w bezpiecznej odległości od drzew i krzewów, na których mogą siedzieć pasożyty. Jeżeli chcemy wybrać się na zbieranie kwiatów to najlepiej zrobić to kiedy rosa już opadnie, kwiatki zbierać na środku łąki, nie na jej brzegach. Jednym ze skutecznych sposobów ochrony przed kleszczami może być również stosowanie preparatów przeciw tym pasożytom. W aptekach jest kilkanaście takich produktów:

- 100P Aerozol Przeciw Komarom, kleszczom, meszkom, 75 ml
- Fresh-Off Roll-On łagodzący po ukąszeniach owadów 15 ml
- Freshoff przeciw komarom, kleszczom i innym owadom, spray, 100 ml
- Kosmed Płyn Przeciw Komarom i Kleszczom 100 ml
- Kosmed Żel Przeciw Komarom i Kleszczom
- Mosbito Tic-Off aerozol do usuwania kleszczy + peseta
- Orinoko Junior Spray Zapachowy, 90 ml.

Jednakże zachowując najwyższe środki ostrożności nie możemy być pewni, że na naszym ciele nie ma kleszczy, dlatego też po każdym spacerze należy zdjąć wszystkie ubrania i dokładnie obejrzeć całe ciało a w szczególności miejsca najbardziej narażone na ugryzienia kleszczy. W momencie, kiedy zauważymy kleszcza na ciele należy go bezzwłocznie usunąć:

Jak wyciągnąć kleszcza? Oto zasady postępowania przy wyciąganiu kleszczy:

- Przed przystąpieniem do wyjmowania kleszcza należy dokładnie wysterylizować pęsetę, którą zamierzamy używać do usuwania kleszcza, dobrym produktem dostępnym w aptekach są Haczyki do wykręcania kleszczy Tick Twister 2 haczyki w zestawie
- Kleszcza należy chwycić jak najbliżej skóry
- Delikatnym, ale stanowczym ruchem pociągnąć kleszcza do góry
- Po wyjęciu kleszcza należy umieścić go na kartce papieru, aby dokładnie ocenić czy został usunięty w całości
- Po całkowitym usunięciu kleszcza należy odkazić ukąszony obszar i założyć gazik
- Po całym zabiegu dokładnie umyć ręce i obserwować miejsce, z którego usunięto kleszcza, jeżeli wystąpią niepokojące zmiany niezwłocznie zgłosić się do lekarza.