Artykuły

Tymianek – właściwości lecznicze i zastosowanie

Niezwyczajny kwiat wrzosu

Czytaj dalej

Szczypiorek - aromat zdrowia

Czytaj dalej

Natka pietruszki – niepozorne zioło o wielkiej mocy

Czytaj dalej

Olejek lawendowy: naturalny skarb w domowej apteczce

Czytaj dalej

Nasze propozycje

Active Flora Duo, kapsułki, 20 sztuk

Active Liver, 30 tabletek

Alflorex, kapsułki, 30 sztuk

Altra, kapsułki, 20 sztuk

Alugastrin 3 Forte, tabletki, 30 sztuk

Alugastrin, tabletki do ssania, 20 sztuk

Alugastrin, tabletki do ssania, 40 sztuk

Alugastrin, zawiesina, 250 ml

Amol, płyn, 250 ml

Anaketon 125 syrop, 150 ml

Anaketon, krople, 30 ml

Anesteloc Max, 20 mg, tabletki dojelitowe, 14 sztuk

Apetiherb, syrop 125 g

Apetizer Junior Syrop Malinowo-Porzeczkowy, 100 ml

Lubczyk ogrodowy – zielone złoto z przydomowego ogródka

Justyna Tomczyk

autor artykułu

Dodano dnia 26. Maj, 2025

Lubczyk ogrodowy, często nazywany po prostu lubczykiem, to jedna z tych roślin, które w polskiej kuchni znane są od pokoleń. Kto z nas nie kojarzy jego charakterystycznego, intensywnego aromatu unoszącego się znad gotującego się rosołu? Niewiele osób jednak zdaje sobie sprawę, że to zielone „złoto” z ogródka kryje w sobie znacznie więcej niż tylko walory smakowe. Lubczyk to prawdziwa skarbnica zdrowia, od wieków ceniona w medycynie ludowej, a dziś coraz częściej doceniana również w farmakologii i fitoterapii. W tym artykule odkryjemy jego prozdrowotne sekrety i podpowiemy, jak włączyć go do swojej codziennej diety i domowej apteczki.

Lubczyk ogrodowy – co to za roślina?

Lubczyk ogrodowy (Levisticum officinale) to okazała bylina z rodziny selerowatych (Apiaceae), pochodząca z obszarów śródziemnomorskich. W Polsce jest powszechnie uprawiany w ogrodach, a czasem dziczeje. Dorasta nawet do 2 metrów wysokości, tworząc gęste kępy. Charakteryzuje się dużymi, błyszczącymi, pierzastymi liśćmi, które przypominają liście selera naciowego, choć są od nich ciemniejsze i bardziej aromatyczne. Latem pojawiają się zielonkawo-żółte kwiaty zebrane w baldachy, a po nich owocują małe, żeberkowane nasiona.
Cała roślina, a zwłaszcza korzeń, liście i nasiona, wydziela intensywny, korzenny zapach, nieco przypominający seler z nutą maggi – stąd też potoczna nazwa lubczyku jako „maggi w płynie”. Jego obecność w przydomowym ogrodzie to nie tylko gwarancja świeżej przyprawy pod ręką, ale także dostęp do rośliny o niezwykłych właściwościach prozdrowotnych, która zasługuje na miano „apteczki w ogrodzie”.

Co się kryje w lubczyku?

Lubczyk to prawdziwa kopalnia substancji aktywnych, które odpowiadają za jego dobroczynne działanie na organizm. Znajdują się w nim cenne olejki eteryczne (głównie ftalidy, m.in. butylidenoftalid, ligustylid), kumaryny, kwasy organiczne, fenolokwasy, fitosterole, a także witaminy z grupy B, witamina C oraz składniki mineralne, takie jak potas, żelazo czy magnez.

Skarbnica zdrowia – właściwości lecznicze lubczyku

Bogata kompozycja składników zawartych w lubczyku sprawia, że wykazuje on szereg działań leczniczych:

Lubczyk wykazuje działanie moczopędne

To jedna z najbardziej znanych właściwości lubczyku. Zawarte w nim olejki eteryczne silnie pobudzają pracę nerek, zwiększając produkcję moczu i wspomagając usuwanie nadmiaru wody, toksyn oraz szkodliwych produktów przemiany materii z organizmu. Jest to szczególnie pomocne w przypadku obrzęków (niezwiązanych z poważnymi chorobami), w leczeniu infekcji dróg moczowych oraz jako środek wspomagający przy kamicy nerkowej (pomaga w wypłukiwaniu drobnych kamieni i piasku, jednak w przypadku istniejących kamieni zawsze należy skonsultować się z lekarzem!).

Lubczyk ma działanie rozkurczowe i wiatropędne

Lubczyk doskonale sprawdza się w łagodzeniu dolegliwości trawiennych. Ftalidy działają rozkurczowo na mięśnie gładkie przewodu pokarmowego, co przynosi ulgę w przypadku wzdęć, kolki jelitowej, skurczów brzucha i niestrawności. Wspomaga również wydalanie gazów jelitowych, redukując uczucie dyskomfortu.

Lubczyk wspiera układ pokarmowy

Roślina ta pobudza wydzielanie soków trawiennych (żołądkowego, trzustkowego, żółci), co usprawnia proces trawienia i przyswajania składników odżywczych. Może być pomocny dla osób z brakiem apetytu lub problemami z prawidłowym trawieniem.

Lubczyk ma działanie wykrztuśne

Olejki eteryczne lubczyku, poprzez swoje działanie drażniące na błony śluzowe dróg oddechowych, rozrzedzają zalegającą wydzielinę i ułatwiają jej odkrztuszanie. Jest to cenna właściwość w przypadku przeziębień, kaszlu mokrego i zapalenia oskrzeli.

Lubczyk działa przeciwzapalnie i przeciwbakteryjnie

Lbczyk może być wykorzystywany w łagodzeniu różnego rodzaju stanów zapalnych w organizmie. Tradycyjnie stosowano go również jako środek łagodzący bóle menstruacyjne.

Lubczyk w praktyce – jak go stosować?

Wszechstronność lubczyku sprawia, że łatwo włączyć go do codziennego życia, czerpiąc z jego prozdrowotnych właściwości:
Kulinarne wykorzystanie lubczyku to najprostszy sposób na regularne dostarczanie organizmowi cennych składników. Świeże lub suszone liście lubczyku doskonale komponują się z zupami (rosół, pomidorowa, kremowe zupy warzywne), sosami, gulaszami, potrawami mięsnymi (zwłaszcza drobiem i wieprzowiną), rybami, sałatkami, a nawet z twarogiem. Można go dodać do marynat czy masła ziołowego. Należy przy tym pamiętać, że jego smak jest intensywny, więc trzeba używać go z umiarem.

Napar z lubczyku (herbatka ziołowa)

To doskonały sposób na skorzystanie z jego właściwości leczniczych.
Przepis: Łyżeczkę suszonych liści lubczyku (lub 2-3 świeże liście) zalej szklanką wrzącej wody. Przykryj i pozostaw do zaparzenia na 10-15 minut. Następnie odcedź.
Stosowanie: Pij 2-3 razy dziennie po pół szklanki naparu, najlepiej przed posiłkami, aby pobudzić trawienie. Przy problemach z drogami moczowymi lub w czasie przeziębienia, zwiększ dawkę do szklanki naparu 2-3 razy dziennie.

Kąpiele z dodatkiem lubczyku

Rozdrobnione liście lub korzeń lubczyku (ok. 50-100 g świeżego surowca na wannę) można dodać do gorącej wody w wannie. Taka kąpiel działa relaksująco, a zawarte w roślinie olejki eteryczne mogą mieć korzystny wpływ na skórę.

Nalewka z lubczyku (do użytku zewnętrznego)

Z nasion lub korzenia można przygotować nalewkę, która w tradycyjnej medycynie ludowej bywała używana do nacierania w bólach reumatycznych. Jednakże, ze względu na zawartość alkoholu i silne działanie, stosowanie wewnętrzne nalewki wymaga konsultacji z lekarzem lub fitoterapeutą.

Przeciwwskazania i środki ostrożności

Mimo wielu prozdrowotnych właściwości, lubczyk, jak każda roślina o działaniu leczniczym, ma swoje przeciwwskazania i wymaga ostrożności:
Zdecydowanie odradza się stosowanie lubczyku w ciąży, zwłaszcza w dużych ilościach. Zawarte w nim związki mogą mieć działanie poronne i zwiększać ryzyko krwawień. Kobiety karmiące piersią również powinny unikać lubczyku ze względu na brak wystarczających danych dotyczących jego bezpieczeństwa dla niemowląt.
Osoby cierpiące na ostre stany zapalne nerek, kłębuszkowe zapalenie nerek lub ciężką niewydolność nerek powinny unikać lubczyku. Mimo że wspomaga pracę nerek, w tych konkretnych przypadkach może je dodatkowo obciążać.
U niektórych osób może wystąpić reakcja alergiczna na lubczyk, zwłaszcza u osób uczulonych na rośliny z rodziny selerowatych (np. seler, marchew, koper, pietruszka). Objawy mogą obejmować wysypkę, swędzenie, obrzęk.
Lubczyk może wchodzić w interakcje z niektórymi lekami, zwłaszcza lekami moczopędnymi, nasilając ich działanie, co może prowadzić do nadmiernej utraty elektrolitów. Osoby przyjmujące leki, szczególnie te o działaniu diuretycznym, powinny skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą przed włączeniem lubczyku do diety czy suplementacji.
Lubczyk zawiera furanokumaryny, które mogą zwiększać wrażliwość skóry na słońce (działanie fotouczulające). Osoby stosujące lubczyk w większych ilościach powinny zachować ostrożność podczas ekspozycji na promienie słoneczne.
Zawsze pamiętaj: Przed rozpoczęciem regularnego stosowania lubczyku w celach leczniczych, szczególnie w przypadku chorób przewlekłych, przyjmowania leków lub w przypadku wątpliwości, skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą. Naturalne metody wspierania zdrowia są cenne, ale nie zawsze zastępują tradycyjne leczenie.

Uprawa lubczyku w domowym ogródku

Jeśli masz kawałek ogrodu lub nawet słoneczny balkon, warto pokusić się o uprawę własnego lubczyku. Jest to roślina stosunkowo łatwa w uprawie i niewymagająca. Preferuje żyzną, próchniczną i wilgotną glebę oraz stanowisko słoneczne lub półcieniste. Można go wysiać z nasion wiosną lub kupić gotową sadzonkę. Raz posadzony, będzie cieszył Cię przez wiele lat, dostarczając świeżych liści do kuchni i domowej apteczki. Posiadanie własnego ziołowego kącika to nie tylko oszczędność, ale także gwarancja świeżości i świadomości, co trafia na Twój stół.

Podsumowanie

Lubczyk ogrodowy to roślina o niezwykłym potencjale. Od wieków ceniony za swój intensywny smak, dziś powraca do łask jako naturalne wsparcie dla naszego zdrowia. Jego właściwości moczopędne, rozkurczowe i wspomagające trawienie sprawiają, że to prawdziwe zielone złoto, które warto mieć w swojej kuchni i domowej apteczce. Pamiętajmy jednak o świadomym i odpowiedzialnym stosowaniu, zawsze z poszanowaniem dla natury i w razie potrzeby – w porozumieniu ze specjalistą.