Artykuły

Działanie kwasów tłuszczowych Omega-3 na organizm człowieka

Witamina D zwana witaminą słońca.

Czytaj dalej

Zapotrzebowanie na kwasy omega-3 u dzieci

Czytaj dalej

Arginina – działanie, właściwości i zastosowanie. Czy warto ją suplementować?

Czytaj dalej

Poznaj naszą markę

Aspamag Total, tabletki, 60 sztuk

Biotyna piękne i zdrowe włosy, tabletki musujące, 20 sztuk

Calcium C, tabletki musujące o smaku pomarańczowym, 20 sztuk

Calcium z kwercetyną, tabletki musujące, 20 sztuk

Cegardin, pastylki do ssania, 24 sztuki

CMPower Energia i Koncentracja, 20 tabletek musujących o smaku limetkowym

Cynk 15 mg 30 tabletek

Egrin, 10 saszetek

Elektrolity Active, 20 tabletek musujących

Elektrolity Junior, tabletki musujące o smaku truskawkowym, 20 sztuk

Elektrolity Senior, tabletki musujące o smaku pomarańczowym, 20 sztuk

Esliver Forte, kapsułki, 50 sztuk

Fix Melisa, saszetki, 30 sztuk (CEPHAMED)

Fix Mięta, saszetki, 30 sztuk (CEPHAMED)

Kwas eikozapentaenowy (EPA) – klucz do zdrowia serca i mózgu

Justyna Tomczyk

autor artykułu

Dodano dnia 22. Maj, 2025

W dzisiejszych czasach, gdy coraz więcej uwagi przykłada się do zdrowego stylu życia i profilaktyki, na pierwszy plan wysuwają się składniki odżywcze, które mają realny wpływ na samopoczucie i kondycję. Jednym z nich jest kwas eikozapentaenowy, w skrócie EPA – jeden z najważniejszych kwasów tłuszczowych omega-3. Choć nazwa może brzmieć skomplikowanie, jego rola w organizmie jest niezwykle prosta do zrozumienia: to prawdziwy superbohater dla zdrowia!
W tym artykule znajdują się odpowiedzi na pytania: czym jest EPA, dlaczego jest tak ważny, gdzie go znaleźć, kiedy rozważyć suplementację i na co zwrócić szczególną uwagę, aby czerpać z niego jak najwięcej korzyści.

Czym jest kwas eikozapentaenowy (EPA)?

Kwas eikozapentaenowy (EPA) to długołańcuchowy wielonienasycony kwas tłuszczowy należący do rodziny omega-3. Jest to jeden z dwóch najważniejszych kwasów tłuszczowych omega-3, obok kwasu dokozaheksaenowego (DHA). Organizm ludzki nie jest w stanie samodzielnie syntetyzować EPA w wystarczających ilościach, dlatego musi być on dostarczany z zewnątrz – przede wszystkim wraz z pożywieniem.
EPA, podobnie jak inne kwasy omega-3, jest niezbędnym składnikiem każdej komórki naszego ciała. Wbudowuje się w błony komórkowe, wpływając na ich płynność i funkcje. Jest również prekursorem dla wielu ważnych substancji w organizmie, które odgrywają kluczową rolę w regulacji procesów zapalnych i immunologicznych.

Dlaczego EPA jest tak potrzebny? Rola w organizmie

Rola EPA w organizmie jest niezwykle szeroka i obejmuje wiele kluczowych funkcji. Jego działanie można sprowadzić do kilku głównych obszarów:

EPA ma działanie przeciwzapalne

To prawdopodobnie najbardziej znana i najlepiej udokumentowana właściwość EPA. W przeciwieństwie do prozapalnych kwasów tłuszczowych omega-6, EPA jest prekursorem dla substancji o działaniu przeciwzapalnym, takich jak eikozanoidy serii 3 (np. prostaglandyny E3, leukotrieny B5). Pomaga to w łagodzeniu stanów zapalnych w całym organizmie, co jest kluczowe w profilaktyce i leczeniu wielu chorób przewlekłych, takich jak choroby serca, reumatoidalne zapalenie stawów czy choroba Leśniowskiego-Crohna.

EPA wspiera układ krążenia

EPA odgrywa kluczową rolę w utrzymaniu zdrowego układu sercowo-naczyniowego. Pomaga w obniżaniu poziomu trójglicerydów we krwi, co jest czynnikiem ryzyka chorób serca. Wpływa również na poprawę elastyczności naczyń krwionośnych, regulację ciśnienia krwi oraz zmniejszenie agregacji płytek krwi, co redukuje ryzyko zakrzepów.

Kwas eikozapentaenowy wspiera zdrowie psychiczne i funkcje poznawcze

Chociaż DHA jest często podkreślane w kontekście mózgu, EPA również odgrywa istotną rolę w jego funkcjonowaniu. Badania sugerują, że EPA może mieć pozytywny wpływ na nastrój, redukcję objawów depresji i lęku. Może również wspierać funkcje poznawcze, takie jak pamięć i koncentracja.

EPA wspomaga zdrowie stawów

Dzięki swoim właściwościom przeciwzapalnym, EPA może pomagać w zmniejszaniu bólu i sztywności stawów u osób cierpiących na stany zapalne, takie jak reumatoidalne zapalenie stawów czy choroba zwyrodnieniowa stawów.

Kwas eikozapentaenowy pomaga zachować zdrową skórę

EPA może przyczyniać się do poprawy stanu skóry, redukując stany zapalne (np. w egzemie czy łuszczycy) i wspierając jej nawilżenie.

EPA wspiera układ odpornościowy

Poprzez modulację odpowiedzi zapalnej, EPA wspiera prawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego, pomagając mu w walce z infekcjami i chorobami.

Naturalne źródła EPA

Głównym i najbardziej efektywnym źródłem kwasu eikozapentaenowego są tłuste ryby morskie. Są to przede wszystkim:

Łosoś (szczególnie dziki)
Makrela
Śledź
Sardynki
Tuńczyk (z umiarem ze względu na zawartość rtęci)
Pstrąg

Aby zapewnić sobie odpowiednią podaż EPA z diety, zaleca się spożywanie tłustych ryb morskich 2-3 razy w tygodniu. Warto wybierać ryby pochodzące ze sprawdzonych źródeł, o zrównoważonym połowie.
EPA w mniejszych ilościach może być również syntezowany w organizmie z kwasu alfa-linolenowego (ALA), który występuje w roślinnych źródłach, takich jak:

Siemię lniane i olej lniany
Nasiona chia
Orzechy włoskie
Olej rzepakowy

Należy jednak pamiętać, że konwersja ALA do EPA w organizmie jest procesem mało wydajnym (zaledwie kilka procent), dlatego poleganie wyłącznie na roślinnych źródłach ALA może nie być wystarczające do zaspokojenia zapotrzebowania na EPA, zwłaszcza w przypadku zwiększonego zapotrzebowania.

Kiedy i czy należy suplementować EPA?

Decyzja o suplementacji EPA powinna być zawsze przemyślana i najlepiej skonsultowana z lekarzem lub farmaceutą. Istnieją jednak pewne grupy osób, dla których suplementacja może okazać się szczególnie korzystna.
Pierwszą grupą są osoby, które nie spożywają wystarczającej ilości tłustych ryb. Jeśli z różnych powodów (np. preferencje smakowe, alergie, dieta wegetariańska/wegańska) nie ma możliwości spożywania ryb morskich w zalecanych ilościach, suplementacja może być dobrym rozwiązaniem.
Kolejna grupa to osoby z chorobami sercowo-naczyniowymi. W przypadku podwyższonych trójglicerydów, nadciśnienia tętniczego czy historii chorób serca, suplementacja EPA (często w połączeniu z DHA) jest często zalecana przez lekarzy w celu wsparcia terapii.
Suplementację EPA powinny tez rozważyć osoby z chorobami o etiologii zapalnej. Pacjenci cierpiący na reumatoidalne zapalenie stawów, chorobę Leśniowskiego-Crohna, wrzodziejące zapalenie jelita grubego czy inne przewlekłe stany zapalne mogą odnieść korzyści z suplementacji EPA, która pomaga w łagodzeniu objawów.
Kolejna grupa pacjentów, u których wskazana jest suplementacja to osoby z problemami natury psychicznej. Badania sugerują, że EPA może być pomocny w łagodzeniu objawów depresji i lęku. Suplementacja powinna być jednak zawsze częścią kompleksowej terapii prowadzonej pod nadzorem specjalisty.
Również sportowcy powinni suplementować EPA, ponieważ może on wspierać regenerację mięśni po intensywnym wysiłku fizycznym i redukować stany zapalne wynikające z treningów.
Optymalna dawka EPA jest zależna od indywidualnych potrzeb i stanu zdrowia. Zazwyczaj zaleca się dawki od 500 mg do 2000 mg EPA dziennie, w zależności od celu suplementacji. W przypadku schorzeń, dawki terapeutyczne mogą być wyższe, ale zawsze powinny być ustalone przez lekarza.

Na co należy uważać suplementując EPA?

Chociaż EPA jest ogólnie bezpieczny, istnieje kilka kwestii, na które należy zwrócić uwagę.
1. EPA może wpływać na krzepliwość krwi, dlatego osoby przyjmujące leki przeciwzakrzepowe (np. warfaryna, aspiryna) powinny bezwzględnie skonsultować suplementację z lekarzem. Może również wchodzić w interakcje z lekami na obniżenie ciśnienia krwi.
2. W większości przypadków EPA jest dobrze tolerowany. Czasami mogą wystąpić łagodne skutki uboczne, takie jak: nieprzyjemny posmak w ustach (rybie odbijanie), nudności, biegunka lub dyskomfort żołądkowy. Zazwyczaj można je zminimalizować, przyjmując suplement z posiłkiem.
3. Osoby uczulone na ryby lub skorupiaki powinny zachować ostrożność i skonsultować się z lekarzem przed suplementacją olejem rybim.
4. Należy wybierać renomowane marki, które podają na etykiecie zawartość EPA i DHA oraz posiadają certyfikaty czystości (np. IFOS – International Fish Oil Standards). Niska jakość suplementów może oznaczać obecność zanieczyszczeń, takich jak metale ciężkie (rtęć), PCB czy dioksyny.
5. Oleje rybie są wrażliwe na utlenianie. Powinno się je przechowywać je w chłodnym, ciemnym miejscu, najlepiej w lodówce po otwarciu, aby zapobiec jełczeniu.

Podsumowanie

Kwas eikozapentaenowy (EPA) to niezwykle ważny składnik diety, który odgrywa kluczową rolę w utrzymaniu zdrowia na wielu płaszczyznach – od wsparcia układu sercowo-naczyniowego, przez działanie przeciwzapalne, aż po poprawę nastroju i funkcji poznawczych. Najlepszym źródłem EPA są tłuste ryby morskie, jednak w wielu przypadkach suplementacja może okazać się cennym uzupełnieniem diety. Trzeba jednak pamiętać, aby zawsze konsultować decyzję o suplementacji z lekarzem lub farmaceutą, zwłaszcza w przypadku przyjmowania innych leków lub występowania przewlekłych schorzeń.