Kiełki powinny być pokarmem "must have" na liście osób, które dbają o swoje zdrowie. Są prawdziwą bombą witamin i składników mineralnych, a co ciekawe - zawierają ich więcej niż nasiona, czy w pełni dojrzałe warzywa. Dodatkowo wyhodowanie kiełków samodzielnie w domu jest niezwykle proste.
Kilka słów o kiełkach
Kiełki nie są niczym innym, niż budzącymi się do życia nasionami - roślinami w fazie rozwoju. Spożywa się je, zanim osiągną pełną dojrzałość, a proces kiełkowania sprawia, że są łatwo przyswajalne.
Ich zdrowotne właściwości są cenione już od stuleci.
Okazuje się, że ich skład jest bogatszy w witaminy oraz składniki mineralne niż dojrzałe warzywa, czy suche nasiona.
Rodzaje kiełków
Kiełki można podzielić ze względu na rodzaj nasion. Do najpopularniejszych należą kiełki:
- rzodkiewki - mają charakterystyczny, lekko różowo-zielony kolor. W smaku są pikantne, ostre i dosyć piekące, jak dojrzała rzodkiewka;
- brokuła – charakteryzują się świeżym i wyrazistym smakiem;
- słonecznika - w porównaniu z innymi kiełkami są dosyć grube, soczyste. Są odrobinę pikantne i mają orzechowy posmak. Stanowią doskonały dodatek do wielu potraw, sałatek czy zwykłych kanapek;
- lucerny - są delikatne, lekko słodkawe i w porównaniu z innymi kiełkami, nie mają pikantnego smaku;
- rzeżuchy - ma intensywny, pikantny smak, i specyficzny zapach;
- kozieradki – wyróżnia je niezwykły, orientalny smak;
- fasoli mung - ich smak jest stosunkowo neutralny, lekko słodkawy. Są grube, bardzo soczyste i chrupiące. W przeciwieństwie do innych kiełków, je się je również w wersji na ciepło, podsmażane na patelni.
Wartości odżywcze kiełków
Kiełki są prawdziwą skarbnicą
witamin z grupy B oraz witamin: A, K, E, D, C. Zawierają również mnóstwo składników mineralnych:
miedż, selen, potas, cynk, magnez, wapń, żelazo.
Ponadto są bogate w
antyoksydanty, które zwalczają działanie wolnych rodników.
Kiełki są niskokaloryczne, lekkostrawne oraz pełne
błonnika.Właściwości zdrowotne kiełków
Kiełki są niezwykle wartościowe – regularne spożywanie może przynieść organizmowi liczne korzyści zdrowotne.
Kiełki neutralizują działanie wolnych rodników – antyoksydacyjne właściwości zawdzięczają obecności antyoksydantów. Szczególnie bogate w te cenne związki są kiełki fasoli mung.
Kiełki obniżają poziom złego cholesterolu – bogate w potas, fosfor, cynk, wapń oraz witaminy kiełki lucerny zapobiegają występowaniu chorób serca oraz działają prewencyjnie w kierunku miażdżycy.
Kiełki zapobiegają powstawaniu nowotworów- kiełki zawierają sulforafan – związek wykazujący hamujące działanie na enzymy, które mogą aktywować substancje rakotwórcze.
Kiełki regulują trawienie – kiełki lucerny mają korzystne działanie na układ pokarmowy, mogą zapobiegać chorobom trzustki.
Kiełki zapobiegają anemii – szczególnie kiełki słonecznika są doskonałym źródłem krwiotwórczego żelaza.
Kiełki poprawiają stan skóry – niemal wszystkie rodzaje kiełków są źródłem antyoksydantów, które zwalczają wolne rodniki odpowiedzialne za szybsze starzenie się komórek skóry. Na szczególną uwagę pod tym względem zasługują kiełki fasoli mung
Kiełki działają wzmacniająco na włosy, zęby oraz kości – takie działanie wykazują kiełki słonecznika i lucerny.
Kiełki poprawiają odporność – najwięcej witaminy C zawierają kiełki rzodkiewki. Ponadto mogą byc one pomocne w przypadku walki z przeziębieniem – oczyszczają drogi oddechowe i zatoki.
Kiełki zapobiegają niedoborom witamin i minerałów - witamin z grupy B oraz witamin: A, K, E, D, C., a także składników mineralnych: miedzi, selenu, potasu, cynku, magnezu, wapnia, żelaza.
Kiełki poprawiają koncentrację – kiełki lucerny dzięki zawartości witamin z grupy B doskonale wpływają na procesy myślowe.
Kiełki łagodzą objawy menopauzy – zawarte w kiełkach witaminy z grupy B oraz fitoestrogeny pomagają łagodzić napady gorąca i zmienny nastrój.
Kiełki są doskonałym źródłem białka – szczególnie polecane w diecie wegetariańskiej i wegańskiej są kiełki fasoli mung oraz słonecznika.
Jak samodzielnie wyhodować kiełki w domu?
Kiełki można bez najmniejszego problemu wyhodować samodzielnie w domu. Należy oczywiście zacząć od wyboru gatunku nasion. Następnie wybrane nasiona należy namoczyć od 4 do 12 godzin. Po tym czasie kiełki należy opłukać i przechowywać od 4 do 6 dni w temperaturze pokojowej.
Dalsze czynności związane z domową uprawą kiełków różnią się w zależności od wybranego gatunku kiełków, a co za tym idzie – od metody ich uprawy.
Uprawa w kiełkownicy
Kiełkownica jednopoziomowa jest urządzeniem składającym się z jednej tacki, natomiast wielopoziomowa dwóch-trzech odrębnych tacek ułożonych w sposób piętrowy. Dzięki tej metodzie możemy uprawiać jednocześnie kilka rodzajów kiełków.
Kiełkownica składa się jeszcze z pokrywki, pojemnika na wodę oraz syfonu służącego do odprowadzania nadmiaru wody.
Kiełki hodowane w kiełkownicy powinny być przepłukiwane 2 – 3 razy w ciągu doby.
Kiełkownica służy do uprawy kiełków lucerny, gorczycy, fasoli mung, rzodkiewki, słonecznika, kozieradki i kapusty.
Największą zaletą urządzenia jest fakt, że rośliny w niej hodowane mają równomierny dostęp do światła.
Uprawa w słoiku
W przypadku uprawy kiełków w słoiku należy napełnić go nasionami na wysokość 1 cm. Dzięki temu kiełkujące rośliny będą mieć stały dostęp do tlenu i wystarczającą ilość miejsca do wzrostu. Po wsypaniu nasion słoik należy przykryć gazą i zabezpieczyć gumką lub tasiemką. Nasiona trzeba zalać wodą, a następnie moczyć 4-5 godzin. Po upływie tego czasu słoik należy odwrócić do góry dnem i ustawić pod kątem 45 stopni. Nasiona hodowane w ten sposób trzeba płukać od 2 do 3 razy w ciągu doby.
Uprawa w słoiku jest odpowiednia do hodowli kiełków fasoli mung, rzodkiewki, kozieradki, soczewicy, słonecznika, soi i buraka.
Uprawa na sitku
Nasiona należy wsypać na gęste sitko i ustawić je na misce. Tak hodowane kiełki trzeba płukać 4-5 razy w ciągu doby.
Uprawiać na sitku można kiełki brokuła, kapusty, lucerny, rzodkiewki i koniczyny.
Dużą zaletą uprawy na sitku jest zapewnienie nasionom dobrego dostępu do światła.
Uprawa w woreczku
Kiełki można uprawiać również w lnianym woreczku, jednak ważne jest, żeby był on w naturalnym kolorze. Po wsypaniu opłukanych i namoczonych nasion do woreczka należy dwa razy na dobę moczyć je w wodzie.
Do uprawy w woreczku nadają się kiełki cieciorki, soczewicy i fasoli.
Uprawa na ligninie
W pojemniku należy rozłożyć ligninę, ofbicie namoczyć ją wodą i równomiernie ułożyć nasiona. Przez 2 dni pojemnik powinien być pod przykryciem. Nasiona należy podlewać zraszaczem 2-3 razy w ciągu doby. Ewentualny nadmiar wody powinien być odlewany.
Uprawiać na ligninie można kiełki gorczycy, rzodkiewki, rzeżuchy i siemienia lnianego.
Uprawa na talerzu
Do najprostszego sposobu uprawy kiełków należy uprawa na talerzu, na którym należy rozłożyć watę, porządnie spryskać ją wodą i wysiać namoczone i przepłukane nasiona. W początkowej fazie uprawy można ją przykrywać. Tak wysiane nasiona trzeba również podlewać najlepiej dwa razy dziennie, a nadmiar wody odlewać.
Wadą takiego rozwiązania jest konieczność przycinania kiełków przed spożyciem.
Niezależnie od wybranej metody przy prawidłowo prowadzonej uprawie kiełki powinny być gotowe do spożycia po 5-7 dniach. Szybkość wzrostu zależy od temperatury powietrza, naświetlenia, nawodnienia oraz gatunku nasion.
Kiełki najlepiej spożyć natychmiast po zebraniu, ale można je przechowywać w lodówce do 5 dni.
Kiełki w kuchni
Generalnie niemal wszystkie rodzaje kiełków można spożywać na surowo – zachowują wtedy cenne witaminy i minerały, Z dodatkiem oliwy i octu stają się niezwykle kruche i smaczne - mogą stanowić doskonały dodatek do sałatek.
Z surowych kiełków można przygotować hummus, pastę na kanapki lub po zblendowaniu – zdrowy koktajl. Zaleca się jednak, żeby kiełki warzyw strączkowych: soczewicy i grochu poddawać obróbce termicznej, dzięki czemu można pozbyć się ich ciężkostrawnych właściwości.
Przeciwwskazania w spożywaniu kiełków
Mimo niezaprzeczalnych walorów zdrowotnych, które cechują kiełki istnieje kilka przeciwwskazań w ich spożywaniu.
Kiełki nie powinny być spożywane przez kobiety w ciąży, małe dzieci i osoby chorujące na zakrzepicę, stwardnienie rozsiane oraz hipoglikemię.
Ponadto jedzenie kiełków nie jest wskazane u osób, które są w trakcie, albo tuż po przebytej antybiotykoterapii lub zatruciu pokarmowym – osłabiona flora bakteryjna przewodu pokarmowego tych osób może mieć problem z bakteriami i grzybami, które mogą osadzać się na kiełkujących roślinach.
