Wybór idealnych owoców cytrusowych to sztuka, którą warto opanować. Dzięki kilku prostym trikom, można zawsze cieszyć się soczystymi i słodkimi owocami. Oto kilka wskazówek, które pomogą w dokonaniu najlepszego wyboru.
Pochodzenie i historia cytrusów
Cytrusy, te soczyste i aromatyczne owoce, które dodają smaku i zdrowia codziennej diecie, mają długą i fascynującą historię. Ich początki sięgają dalekiej Azji, a dokładniej regionów Indii i południowych Chin. To właśnie tam, tysiące lat temu, zaczęto uprawiać pierwsze odmiany cytrusów.
Azjatyckie korzenie
Pierwsze wzmianki o uprawie cytrusów pojawiają się w chińskich dokumentach sprzed ponad 2200 lat. Z czasem, dzięki podróżnikom i kupcom, cytrusy zaczęły podbijać świat. Arabowie przyczynili się do rozprzestrzenienia tych owoców na Bliski Wschód i północną Afrykę. Z kolei Europejczycy, podczas wypraw krzyżowych i odkryć geograficznych, przywieźli cytrusy na swój kontynent.
Podróż cytrusów po świecie
W X wieku pomarańcza gorzka dotarła do Europy za pośrednictwem Arabów.
W XII wieku za sprawą wypraw krzyżowych do Europy dotarła limeta kwaśna.
Na przełomie XIV i XV wieku cytrusy trafiły do Portugalii i Hiszpanii, a następnie do Ameryki wraz z wyprawami Kolumba.
Na przełomie XVI i XVII wieku rozpoczęła się intensywna uprawa cytrusów w krajach śródziemnomorskich.
Jak powstały współczesne odmiany?
Dzisiejsze odmiany cytrusów są wynikiem wielu krzyżowań. Naukowcy uważają, że większość współczesnych cytrusów pochodzi od trzech głównych przodków: cytronów, pomelo i mandarynek. Przez tysiące lat ludzie selekcjonowali rośliny, wybierając te o najbardziej pożądanych cechach, takich jak słodki smak, soczystość czy odporność na choroby.
Dlaczego cytrusy są tak popularne?
Do głównych powodów wybierania przez konsumentów owoców cytrusowych są ich walory smakowe. Od słodkiego, przez kwaśny, aż po gorzki – cytrusy oferują szeroką gamę smaków, które doskonale komponują się zarówno w słodkich, jak i wytrawnych potrawach.
Kolejnym czynnikiem wpływającym na popularność cytrusów to kryjące się w nich bogactwo witaminy C, przeciwutleniaczy i innych składników odżywczych. To sprawia, że cytrusy są cenione za swoje właściwości wzmacniające, wspomagające odporność i korzystnie wpływające na zdrowie.
Ponadto cytrusy są owocami o szerokim wachlarzu zastosowań: wykorzystywane nie tylko w kuchni, ale również w produkcji kosmetyków, perfum i leków.
Charakterystyka owoców cytrusowych
Owoce cytrusowe to grupa roślin z rodziny rutowatych, charakteryzująca się soczystym miąższem i charakterystycznym aromatem. Najpopularniejsze gatunki to pomarańcze, mandarynki, grejpfruty, cytryny i limonki.
Cytrusy są specyficznym rodzajem owoców. Charakteryzują się grubą skórką, miąższem podzielonym na segmenty oraz licznymi nasionami, zwanymi potocznie pestkami.
Kolor skórki owoców cytrusowych jest zazwyczaj żółty, pomarańczowy lub zielony. Na jej powierzchni znajdują się liczne gruczoły olejowe, które nadają owocom charakterystyczny, intensywny aromat.
Miąższ cytrusów jest soczysty i podzielony na segmenty, które zawierają pęcherzyki wypełnione sokiem.
Wartość odżywcza owoców cytrusowych
Cytrusy są jednym z najlepszych źródeł witaminy C, która wzmacnia układ odpornościowy i działa antyoksydacyjnie. Zawierają również witaminy z grupy B, witaminę A, potas, wapń i magnez. W cytrusach znajduje się także błonnik, który wspomaga pracę układu pokarmowego. Miąższ owoców cytrusowych zawiera flawonoidy - naturalne związki o działaniu przeciwutleniającym oraz kwasy organiczne, które nadają im kwaśny smak i wykazują właściwości konserwujące, które zapewniają dłuższą trwałość i świeżość cytrusów.
Właściwości zdrowotne owoców cytrusowych
Dzięki zawartości witaminy C owoce cytrusowe
pomagają w prawidłowym funkcjonowaniu układu odpornościowego.
Z kolei zawartość flawonoidów zapewnia cytrusom
działanie antyoksydacyjne – zwalczają wolne rodniki, tym samym opóźniając procesy starzenia.
Błonnik znajdujący się w miąższu owoców cytrusowych zapewnia
wsparcie dla układu pokarmowego: poprawia perystaltykę jelit i zapobiega zaparciom.
Zawarty w cytrusach potas wpływa na
utrzymanie zdrowia serca – pomaga regulować ciśnienie krwi.
Bogactwo składników aktywnych znajdujące się w owocach cytrusowych odpowiada za ich
właściwości przeciwzapalne. Ich regularne spożywanie może łagodzić objawy niektórych chorób przewlekłych.
Najpopularniejsze owoce cytrusowe
Pomarańcze: to najbardziej znane, słodkie i soczyste owoce cytrusowe o pomarańczowej skórce.
Mandarynki są mniejsze od pomarańczy, ale o takiej samej barwie. Łatwiej się obierają, mają słodki smak.
Grejpfruty są duże – podobnej wielkości co pomarańcze, o gorzkawym smaku, często spożywane w formie soku. Ich skórka może przybierać barwę od jasnożółtej, przez różową, aż do czerwonej.
Cytryny – charakteryzują się żółtą skórką i małymi, bardzo kwaśnymi owocami. Są wykorzystywane głównie do przyprawiania potraw i napojów.
Limonki – kształtem przypominają cytryny, ale są mniejsze i bardziej aromatyczne. Ich skórka jest zabarwiona na zielono.
Zastosowanie owoców cytrusowych
Miąższ owoców cytrusowych może być spożywany na surowo jako przekąska lub dodatek do sałatek i deserów.
Z cytrusów można również przygotować napoje i soki bogate w witaminy i minerały.
Doskonale smakują także w formie przetworów – pod postacią konfitur, dżemów i galaretek.
Świeżo wyciśniętym sokiem z cytryny, limonki lub pomarańczy można przyprawiać potrawy, zarówno słodkie, jak i wytrawne.
Owoce cytrusowe mogą być również wykorzystywane w produkcji kosmetyków do pielęgnacji skóry i włosów.
Jak wybierać najlepsze owoce cytrusowe
Wybierając owoce cytrusowe w sklepie należy unikać owoców z widocznymi uszkodzeniami, siniakami czy pleśnią.
Najsmaczniejszy owoc po jego lekkim ściśnięciu powinien nie być ani zbyt miękki, ani zbyt twardy – skórka powinna od razu wrócić do swojego pierwotnego kształtu.
Poniżej zostały podane wskazówki, jak wybierać najlepsze owoce cytrusowe zależnie od ich rodzaju:
Pomarańcze
1. Należy wybierać pomarańcze o jednolitym, głębokim pomarańczowym kolorze. Trzeba unikać owoców z zielonymi plamami, które mogą świadczyć o ich niedojrzałości.
2. Pomarańcze powinny być ciężkie w stosunku do swojego rozmiaru. Cięższe pomarańcze są zazwyczaj bardziej soczyste.
3. Skórka powinna być gładka, jędrna i cienka. Ważne, aby nie wybierać pomarańczy z grubą, porowatą skórką, ponieważ mogą być mniej soczyste. Pomarańcze z delikatnymi, drobnymi porami są często bardziej soczyste.
4. Świeże pomarańcze powinny mieć intensywny, cytrusowy zapach.
Mandarynki
1. Najlepiej wybierać owoce o grubej, gładkiej, pomarańczowej skórce bez miękkich plam, uszkodzeń i przebarwień na jej powierzchni.
2. Rozmiar mandarynki również ma znaczenie. Często mniejsze owoce są bardziej słodkie i soczyste.
3. Mandarynka powinna być ciężka w stosunku do swoich rozmiarów. To świadczy o dużej ilości soku w środku.
4. Dojrzałe mandarynki mają intensywny, słodki zapach. Jeśli owoce nie pachną, prawdopodobnie nie są jeszcze gotowe do spożycia.
5. Miejsce po oderwanej szypułce powinno być lekko wklęsłe i suche.
Cytryny
1. Najlepiej wybierać cytryny o jasnożółtym kolorze. Należy unikać owoców z zielonymi lub brązowymi plamami.
2. Idealne cytryny powinny być jędrne, ale nie twarde. Żeby to sprawdzić, najlepiej ścisnąć cytrynę – powinna lekko ustąpić pod naciskiem.
3. Ciężkie cytryny w stosunku do swojego rozmiaru są bardziej soczyste.
4. Skórka cytryny powinna być gładka i błyszcząca - jest to zazwyczaj oznaką świeżości. Nie zaleca się wybierania cytryn z pomarszczoną lub matową skórką.
Limonki
1. Najlepsze limonki powinny być intensywnie zielone. Jasnozielone limonki mogą być niedojrzałe, a żółtawe limonki są bardziej dojrzałe i mogą być mniej kwaśne.
2. Jędrne, ale nie twarde limonki są zazwyczaj najlepsze. Lekko ustępujące pod naciskiem limonki są dojrzałe i soczyste.
3. Jak w przypadku innych cytrusów, ciężkie limonki w stosunku do swojego rozmiaru są bardziej soczyste.
4. Skórka powinna być gładka i błyszcząca. Podobnie, jak w przypadku cytryn powinno się unikać limonek z pomarszczoną lub matową skórką.
Grejpfruty
1. Należy wybierać grejpfruty o jednolitym kolorze – różowe lub czerwone odmiany powinny mieć głęboki kolor. Zielone plamy mogą wskazywać na niedojrzałość.
2. Ciężkie grejpfruty są bardziej soczyste.
3. Skórka powinna być gładka i jędrna. Należy unikać grejpfrutów z grubą, porowatą skórką, które mogą być mniej soczyste.
4. Świeże grejpfruty mają intensywny, cytrusowy zapach.
Podsumowanie
Wybierając cytrusy, najlepiej kierować się zmysłami: wzrokiem, węchem i dotykiem. Dzięki tym prostym wskazówkom, zawsze będzie można cieszyć się najsmaczniejszymi owocami, które dodadzą smaku każdej potrawie.
