Właściwości i zastosowanie goździków
Goździki to popularna przyprawa, która ma szerokie zastosowanie w kuchni, a potrawom nadaje niezwykłego aromatu. Na tym jednak nie kończą się ich cenne właściwości. Dzięki zawartości eugenolu goździki mają działanie antybakteryjne, przeciwgrzybicze, przeciwzapalne, przeciwwirusowe, przeciwbólowe, a nawet antynowotworowe. Dlatego też warto mieć je w domu i wiedzieć, w jaki sposób można wykorzystać ich dobroczynne właściwości.
Pochodzenie goździków i ich charakterystyka
Goździki są aromatyczną przypawą otrzymywaną z ususzonych pąków goździkowca korzennego, znanego również pod nazwą czapetka pachnąca (z łac. Syzygium Aromaticum).
Goździkowiec korzenny to wiecznie zielone drzewo, osiągające wysokość nawet 12 metrów. W celu uzyskania przyprawy zwanej potocznie goździkami, należy ręcznie zebrać nierozkwitłe pąki, ponieważ jest to gwarancją zachowania największego aromatu rośliny. Następnie zebrane pąki są suszone na słońcu, a na koniec poddawane odymianiu.
Zdrowotne walory goździków zostały odkryte w starożytności przez Chińczyków. Następnie za sprawą arabskich kupców dotarły one do Wenecji, a stamtąd zostały rozpowszechnione na całą Europę. Do dzisiaj goździki są cenioną przyprawą zarówno ze względów kulinarnych, jak i zdrowotnych.
Goździki produkowane są głównie w Tanzanii oraz w Indiach, Indonezji, Malezji, Brazyli, na Sri Lance i Madagaskarze.
Skład i wartość odżywcza goździków
Goździki są bogatym źródłem witamin i minerałów, ale z racji tego, że są spożywane w małych ilościach, nie dostarczają organizmowi znaczących ilości tych związków.
Skład i wartość odżywcza goździków
Wartość odżywcza | Zawartość w 100 g goździków |
Mangan | 60,13 mg |
Wapń | 632 mg |
Żelazo | 11,83 mg |
Magnez | 253 mg |
Fosfor | 104 mg |
Potas | 1020 mg |
Sód | 277 mg |
Cynk | 2,32 mg |
Miedź | 0,37 mg |
Selen | 7,2 µg |
Tiamina | 0,16 mg |
Ryboflawina | 0,22 mg |
Kwas pantotenowy | 0,51 mg |
Witamina B6 | 0,39 mg |
Kwas foliowy | 25 µg |
Witamina E | 8,82 mg |
Witamina K | 141,8 µg |
Wartość odżywcza goździków
Goździki zawierają dużą ilość związków bioaktywnych – polifenoli. Najważniejszy z nich to eugenol, dzięki któremu goździki wykazują swoje właściwości o działaniu prozdrowotnym.
Oprócz eugenolu, goździki zawierają inne związki fenolowe: kwas galusowy, kwas kawowy, kwas ferulowy, kwas elagowy, kwas salicylowy oraz kempferol.
Właściwości goździków
Goździki od tysięcy lat są wykorzystywane w medycynie indyjskiej oraz ajuwerdyjskiej jako lek na wiele dolegliwości. Z powodu zawartego w nich eugenolu wykazują szereg właściwości zdrowotnych. Do najważniejszych z nich należy zaliczyć:
Działanie antybakteryjne – żucie goździków pomaga zabijać bakterie i tym samym zapobiega infekcjom.
Działanie przeciwwirusowe – pomagają przy przeziębieniach i infekcjach wirusowych gardła oraz górnych dróg oddechowych.
Działanie przeciwpasożytnicze – z pomocą goździków skutecznie można zwalczyć lambiozę.
Działanie przeciwgrzybicze – doskonałe do leczenia kandydozy.
Regulują pracę układu pokarmowego – wykazują działanie pobudzające procesy trawienne, a także mogą pomóc pozbyć się biegunki.
Działanie przeciwbólowe – żucie goździków może pomóc zwalczyć ból zęba. Ponadto działanie znieczulające goździków jest wykorzystywane w stomatologii. Maść goździkowa nałożona na skronie może również pomóc przy migrenowych bólach głowy.
Profilaktyka nowotworów – olejek goździkowy oraz ekstrakt z goździków mogą hamować rozwój komórek nowotworowych, zwłaszcza w przypadku nowotworów jelita grubego i piersi.
Zapobieganie bólom reumatycznym – zewnętrznie stosowany olejek goździkowy pomaga pozbyć się bólu mięśni i stawów.
Zwalczanie wolnych rodników – picie naparu z goździków zapobiega powstawaniu zmarszczek.
Łagodzą stres i ułatwiają zasypianie.
Zastosowanie goździków
Goździki są powszechnie znane jako przypawa dodawana do wielu dań. Kojarzą się szczególnie ze Świętami Bożego Narodzenia, gdyż są aromatycznym składnikiem pierników i kompotów świątecznych. Można ich użyć również do przygotowania gotowanej czerwonej kapusty. Doskonale komponują się z pieczonymi mięsami, zwłaszcza z dziczyzną, cielęciną oraz wołowiną.
Słodki i korzenny aromat przyprawy nadaje daniom niezwykłego smaku.
Z goździków można przygotowac napar do stosowania przy zapaleniu jamy ustnej i gardła oraz syrop doskonały na kaszel i katar.
Z goździków wytwarza się olejek, który można stosować zarówno wewnętrznie, jak i zewnętrznie. Pomaga on na dolegliwości reumatyczne, bóle mięśni i stawów.
Skutki uboczne stosowania goździków
Tak samo jak w przypadku każdej innej substancji, również podczas stosowania goździków należy zachować rozwagę. Generalnie spożywanie goździków jest bezpieczne, jednak ich nadmiar może mieć poważne konsekwencje i doprowadzić nawet do utraty przytomności, palpitacji serca i uszkodzenia wątroby.