Truskawki – pyszny i zdrowy przedsmak lata
Truskawki, chociaż dostępne są w marketach przez cały rok, to najwiekszą popularnością cieszą się w miesiącach letnich. Wtedy też najlepiej smakują: są pełne słodyczy, aromatu i "słońca". Są nieodłącznym początkiem lata i z tym okresem się kojarzą. Można je spożywać niemal bez ograniczeń, tym bardziej że związane z tym korzyści zdrowotne są nieocenione. Chronią serce, wzmacniają wzrok, pielęgnują skórę, wspomagają układ nerwowy, a poza tym wykazują działanie przeciwzapalne.
O truskawkach słów kilka
Truskawka to z botanicznego punktu widzenia "poziomka truskawka", ponieważ powstała ze skrzyżowania dwóch rodzajów poziomki: chilijskiej (Fragaria chileonsis) i wirginijskiej (Fragaria virginiana). Jej historia sięga początku XVIII wieku. Uznaje się ją za wieloorzeszkowca: każdy owoc liczy około 200 nasion osadzonych na soczystym dnie kwiatowym.
Obecnie truskawkę uprawia się przede wszystkim w klimacie umiarkowanym. Ten liczący prawie 2000 odmian owoc jest rośliną wieloletnią. Poszczególne odmiany truskawki różnicuje smak, wielkość, kształt, ubarwienie oraz termin owocowania.
Truskawka preferuje odpowiednio nawożoną glebę, wysoką temperaturę i codzienne podlewanie. Rozrasta się poprzez ukorzenianie łodyg. Liście truskawki są duże, składające się z trzech listków. Podczas kwitnienia obsypuje się białymi lub kremowymi kwiatami. Dojrzałe owoce truskawki są duże, czerwone i aromatyczne, z małymi ziarenkami na powierzchni miąższu.
Truskawkę potocznie nazywa się poziomką ananasową lub wielkoowocową.
Uprawa truskawek w Polsce
Truskawki są najbardziej popularnym owocem jagodowym uprawianym przez polskich rolników. Na rynku europejskim Polska zajmuje 2 miejsce w ilości wyprodukowanych truskawek, zaraz za Hiszpanią. W skali światowej polskie truskawki zajmują 13 miejsce pod względem wielkości produkcji.
Sezon na truskawki w Polsce zaczyna się juz w kwietniu – wtedy na rynek trafiają owoce produkowane w szklarniach. Kończy się natomiast dopiero późną jesienią, gdy owocują jeszcze odmiany powtarzające.
Całkowita powierzchnia uprawy truskawek na terenie Polski wynosi około 50 tysięcy hektarów. Roczne zbiory to w zależności od warunków pogodowych 150-200 tysięcy ton owoców, z czego ponad połowa trafia na eksport.
Do najbardziej popularnych i znanych odmian truskawki należą: Rumba, Magnum, Vibrant, Polka, Elegance, Florence, Albion, Senga Sengana.
Wartość odżywcza
Truskawki to owoce o niskiej kaloryczności: 100 gram to zaledwie 32 kalorie oraz niskim indeksie glikemicznym, który wynosi 41. Charakteryzują się również dużą gęstością odżywczą przy jednoczesnej niskiej gęstości energetycznej. Oznacza to, że zawierają w swoim składzie wiele cennych wartości odżywczych, ale niewiele kalorii.
Truskawka to superowoc, którego spożywanie dostarcza organizmowi duże ilości witamin: C, z grupy B, A, E, PP, K, foliany oraz minerałów: żelaza, fosforu, wapnia, potasu, cynku, magnezu i manganu.
Wartości odżywcze | Zawartość w 100 g świeżych truskawek |
Wartość energetyczna | 32 kcal |
Białko ogółem | 0.67 g |
Tłuszcz | 0.30 g |
Węglowodany (w tym cukry proste) | 7.68 g (4.89 g) |
Błonnik | 2 G |
Witaminy | |
Witamina C | 58.8 mg |
Tiamina | 0.024 mg |
Ryboflawina | 0.022 mg |
Niacyna | 0.386 mg |
Witamina B6 | 0.047 mg |
Kwas foliowy | 24 µg |
Witamina A | 12 IU |
Witamina E | 0.29 mg |
Witamina K | 2.2 µg |
Minerały | |
Wapń | 16 mg |
Żelazo | 0.41 mg |
Magnez | 13 mg |
Fosfor | 24 mg |
Potas | 153 mg |
Sód | 1 mg |
Cynk | 0.14 mg |
Tab. Wartości odżywcze truskawek
Właściwości zdrowotne truskawek
Działają ochronnie na układ sercowo – naczyniowy
Zawarte w truskawkach przeciwutleniacze: kwas elagowy oraz flawonoidy (antocyjany, katechiny, kwercetyna i kempferol) obniżają stężenie tzw. "złego"cholesterolu (LDL) we krwi.
Ponadto zawarty w truskawkach błonnik, duża ilość witaminy C oraz kwas foliowy wykazują działanie przeciwmiażdżycowe i przeciwcholesterolowe. Należy zwrócić uwagę, że istotna w profilaktyce chorób sercowo – naczyniowych jest regularność spożywania truskawek.
Zmniejszają ryzyko wystąpienia udarów
Truskawki zawierają związki antyoksydacyjne, które z kolei mogą zapobiegać powstawaniu zakrzepów.
Wykazują działanie przeciwzapalne
Dzięki wysokiej zawartości związków przeciwutleniających, truskawki zmniejszają markery stanu zapalnego w organizmie.
Mają właściwości antynowotworowe
Truskawki są bogactwem flawonoidów, które mają silne działanie przeciwutleniające. Ich regularne spożywanie zmniejsza ryzyko przerzutów oraz może zapobiegać powstawaniu raka przełyku.
Wspomagają układ nerwowy
Zawarta w truskawkach witamina C, przeciwutleniacze oraz jod korzystnuie wpływają na prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego. Z kolei zawarty w truskawkach potas może poprawiać funkcje poznawcze, co jest istotne zwłaszcza dla osób w podeszłym wieku, ponieważ może spowalniać proces starzenia się mózgu i komórek nerwowych.
Działają ochronnie i wzmacniająco na skórę
Dzięki zawartości kwasu salicylowego, glikolowego, mlekowego, migdałowego i elagowego truskawki poprawiają stan cery. Wykazują właściwości zmniejszające przebarwienia, zapobiegające powstawaniu zmian trądzikowych oraz pomagają usuwać martwe komórki naskórka. Z kolei zawartość przeciwutleniaczy czyni truskawki doskonałą bronią w walce z upływającym czasem i powstawaniem zmarszczek.
Truskawki są idealnym składnikiem maseczek oraz kremów do twarzy z tego typu problemami.
Wspomagają narząd wzroku
Zawarte w truskawkach przeciwutleniacze zapobiegają rozwojowi zespołu suchego oka, zwyrodnienia nerwu wzrokowego i plamki żółtej. Spożywanie truskawek jest więc wskazane dla osób spędzających długie godziny przed ekranem komputera lub telefonu, a także dla osób starszych.
Obniżają ryzyko wystąpienia cukrzycy
Truskawki mają bardzo niski indeks glikemiczny, więc bezpiecznie mogą sięgać po nie osoby z cukrzycą oraz zagrożone jej wystąpieniem.
Pomagają w walce z nadciśnieniem
Zawarty w truskawkach potas i magnez rozszerzaja naczynia krwionośne, natomiast witamina C i związki fenolowe zapobiegają sztywności tętnic.
Wspomagają leczenie dny moczanowej
Regularne spożywanie truskawek pomaga usprawnić metabolizm kwasu moczowego i znacznie obniżać jego poziom we krwi. Ponadto dzięki zawartości substancji o działaniu przeciwzapalnym, truskawki mogą łagodzić stany zapalne mięśni i stawów towarzyszące dnie moczanowej.
Pomagają utrzymać smukłą sylwetkę
Truskawki są niskokaloryczne oraz przyspieszają przemianę materii, powinny więc sięgać po nie osoby chcące zredukować masę ciała.
Doskonale nawadniają organizm
Truskawki zawierają dużo wody, są więc doskonałym pomysłem na przekąskę podczas upałów. Zaleca się również spożywanie kompotów, koktajli lub domowej wody smakowej z dodatkiem owoców w celu nawodnienia organizmu.
Jak wybrać najlepsze truskawki?
Najlepsze truskawki to oczywiście te, które pochodzą z polskich lokalnych upraw. Mają one intensywny, przyjemny zapach, piękny czerwony kolor, są jędrne, a ich szypułka jest zielona, odstająca od owocu. Należy unikać kupowania owoców zawilgoconych, czy pogniecionych, ponieważ będzie to sprzyjało ich psuciu się.
Zastosowanie truskawek
Truskawki doskonale smakują same, ale stanowią też doskonały składnik przetworów. Można z nich przygotować soki, kompoty, dżemy oraz mrożonki.
Truskawki znalazły też szerokie zastosowanie w przemyśle kosmetycznym. Dodaje się je do maseczek i kremów likwidujących przebarwienia skóry.