Świerzb – jak wyleczyć swędzenie skóry?
Świerzb to zakażenie skóry przez roztocza (świerzbowiec ludzki). Mikroskopijne roztocza drążą kanaliki w górnej warstwie skóry, gdzie następnie żyją i składają jaja.
Roztocza świerzbowca rozprzestrzeniają się najczęściej poprzez przedłużony, bezpośredni kontakt ze skórą osoby zarażonej świerzbem.
Świerzb może szybko rozprzestrzeniać się w zatłoczonych miejscach, gdzie kontakt z ciałem i ze skórą innych zdarza się często: domy opieki i więzienia oraz domy dziecka.
Kto jest szczególnie podatny na zakażenie świerzbem?
- dorośli aktywni seksualnie
- mieszkańcy domów opieki i ośrodków z rozszerzoną opieką
- dzieci
- matki małych dzieci
Diagnoza zakażenia świerzbem jest zazwyczaj dokonywana w oparciu o wygląd skóry, obecność wysypki oraz kanalików wydrążonych w skórze.
O ile to możliwe, rozpoznanie świerzbu powinno być potwierdzone poprzez identyfikację roztocza, jaja roztoczy lub ich kału. Można tego dokonać przez ostrożne usunięcie roztocza z końca kanaliku za pomocą końcówki igły lub pobranie próbki skóry do badania pod mikroskopem.
Świerzb w ciele człowieka przeżywa 1-2 miesiące. Poza ciałem ludzkim pasożyt nie przeżyje więcej niż 48-72 godziny
Jakie są obiawy świerzbu?
Osoba, która po raz pierwszy zaraziła się świerzbem zwykle nie ma żadnych objawów przez pierwsze 2 do 6 tygodni, jednak nadal w tym czasie rozprzestrzenia świerzb
U osoby, która miała świerzb, objawy zwykle pojawiają się znacznie wcześniej, 1-4 dni po kontakcie z osobą zarażoną.
Najczęstsze objawy świerzbu to:
- intensywne swędzenie (świąd), zwłaszcza w nocy
- grudkowa swędząca wysypka
- niekiedy na skórze widoczne są cieniutkie kanaliki wydrążone pod powierzchnią skóry (szaro-białe linie lub linie w naturalnym kolorze skóry)
Świąd i wysypka mogą dotyczyć większej powierzchni ciała lub być ograniczone do miejsc takich jak:
- Nadgarstki
- Łokcie
- Pachy
- Przestrzenie między palcami
- Sutki
- Penis
- Talia
- Pas
- Pośladki
Objawy świerzbu są skutkiem reakcji alergicznej skóry na pasożyty i ich odchody, dlatego świąd może nadal utrzymywać się przez kilka tygodni po zakończeniu kuracji, nawet jeśli wszystkie pasożyty i jaja zginą
W jaki sposób leczy się świerzb?
Zarówno partnerzy seksualni, jak i członkowie bliskiej rodziny, którzy mieli bezpośredni przedłużony kontakt skóra-skóra z zarażoną osobą powinny być w ciągu najbliższego miesiąca badane i leczone.
Wszystkie osoby powinny być leczone w tym samym czasie, aby zapobiec powtórnemu zarażeniu.
Najpopularniejsze terapie stosowane miejscowo w leczeniu świerzbu / leki na świerzb
- 10-25% benzoesan benzylu
- siarka 8-10% (mało popularna ze względu na niewygodną aplikację i nieprzyjemny zapach)
- 1% lindane (wycofany z wielu regionów na świecie ze względu na obawy zw. z neurotoksycznością)
- 10% crotamiton (często opisuje się w litera-turze niepowodzenie terapii crotamitonem6)
- 5% permethrin
- 0,5%malathion lub 20mg iwermektyny (tabletki doustne).
Wybór podyktowany jest dostępnością, kosztami i preferencjami preskrypcyjnymi.
Ważnym czynnikiem, który może zaburzyć ocenę terapii jest „alergiczna” odpowiedź systemu immunologicznego na roztocza, która może utrzymywać się, a nawet nasilić, przez kilka tygodni od zabicia pasożytów.
Utrzymujący się świąd, mogący powodować dalsze zdzieranie naskórka, jest prawdopodobnie najważniejszą przyczyną postrzegania kuracji jako nieskutecznej i źródłem ogromnej frustracji dla pacjentów.
Dlatego tak ważne jest jasne wytłumaczenie pacjentowi, że oprócz leczenia objawowego powinien unikać powtórnej terapii miejscowej lub doustnej terapii przeciwpasożytniczej, gdyż może to zaostrzyć podrażnienie skóry.