Rodzina na wakacjach – co warto wiedzieć?

Okres wiosenno-letni sprzyja podróżom. W okresie od kwietnia do września zdecydowanie częściej decydujemy się na kilkudniowe wypady lub dłuższe urlopy. Gdy już wygospodarujemy czas wolny, warto spędzić go aktywnie. Jest to szczególnie istotne dla dzieci, gdyż wszelkie aktywności ruchowe, zwłaszcza na świeżym powietrzu, pozytywnie wpływają na ich stan zdrowia i fizjologiczny rozwój.

Zgodnie ze stanowiskiem Amerykańskiego Towarzystwa Kardiologicznego dzieci powinny poświęcać minimum 60 minut dziennie na aktywność fizyczną o umiarkowanej lub dużej intensywności. Udowodniono naukowo, iż regularna aktywność fizyczna korzystnie wpływa na organizm, funkcjonowanie umysłu i jednocześnie zmniejsza ryzyko zapadalności na choroby przewlekłe. Dlatego dbajmy o to , aby czas z dziećmi spędzać aktywnie!

Temat podróży i aktywnego spędzania czasu na świeżym powietrzu łączy się niestety z takimi zagadnieniami jak ekspozycja na światło słoneczne i jej wpływ na skórę czy biegunka podróżnych.

Coraz więcej wiadomo na temat szkodliwego wpływu promieniowania UV na nasz organizm. Najnowsze dane naukowe oceniają, że aż 90% przypadków nieczerniakowego raka skóry oraz 65% przypadków czerniaka skóry jest związane z ekspozycją na światło słoneczne. W ciągu ostatnich 20 lat liczba zachorowań na ten agresywny nowotwór skóry wzrosła aż o 300%, podkreślają specjaliści z Akademii Czerniaka. Z Krajowego Rejestru Nowotworów wynika, że co roku w Polsce czerniaka diagnozuje się u 2,5-3 tys. osób. Takie statystyki wynikają głównie z nadmiernego opalania się oraz z braku predyspozycji genetycznych naszej populacji do ekspozycji na światło słoneczne; udowodniono iż 65-70% Polaków posiada I lub II fototyp skóry, czyli grupa o największym stopniu narażenia na zachorowanie. Eksperci Centrum Onkologii w Warszawie ostrzegają, iż na czerniaka może zachorować każdy, kto w ciągu życia niewłaściwie eksponuje swoją skórę na promieniowanie UV i dopuszcza do jej poparzeń.

Udowodniono również, że pod wpływem promieniowania UV w naszym organizmie syntetyzowana jest witamina D3. Udowodniono, iż około 80% tej witaminy organizm człowieka czerpie właśnie z syntezy skórnej. Na aktywność syntezy skórnej ma wpływ: szerokość geograficzna, pigmentacja skóry, pogoda, liczba godzin ekspozycji na słońce, stosowanie kremów z filtrem itp. Warto również wspomnieć, że w Polsce efektywna synteza skórna ma miejsce tylko od kwietnia do września, przy zapewnieniu ekspozycji na słońce minimum 18% powierzchni ciała bez stosowania filtrów ochronnych, przez 15 minut dziennie, w godzinach 10-15. Ilość witaminy D3 pochodzącej z syntezy skórnej podlega dodatkowo znacznym wahaniom. Badania ostatnich lat wykazały, że deficyt witaminy D3 jest coraz częściej postrzegany jako czynnik ryzyka nowotworów, choroba sercowo-naczyniowa, cukrzyca obydwu typów, nadciśnienie tętnicze, choroby autoimmunologiczne, choroby metaboliczne, infekcje związane z niedoborami odporności oraz niektóre choroby neurologiczne i schorzenia psychiatryczne. Badania epidemiologiczne dowodzą natomiast, że deficyt witaminy D jest powszechny zarówno w Polsce, jak i wśród mieszkańców krajów Europy Środkowej. Naturalną konsekwencją tej sytuacji jest konieczność ciągłego uświadamiania społeczeństwu oraz środowisku medycznemu, jaką rolę odgrywa witamina D3 i jak istotne jest wyrównanie jej deficytu. Deficyt witaminy D3 w Polsce jest konsekwencją zarówno nieodpowiedniej podaży z pożywieniem (wciąż nasza dieta jest uboga w ryby które są najlepszym naturalnym źródłem witaminy D3) oraz nieefektywną syntezą skórną.

Biorąc pod uwagę powyższe, całkowita eliminacja ekspozycji na promieniowanie UV może niestety objawiać się deficytem witaminy D3 w naszym organizmie. Co zatem zrobić, aby zabezpieczyć się przed konsekwencjami nadmiernej ekspozycji na światło słoneczne i nie doprowadzić do niedoboru witaminy D3?

Eksperci zalecają stosować fotostabilne preparaty z wysokimi filtrami UVA i UVB zabezpieczające przed szkodliwym promieniowaniem UV. Ponadto rekomendują stosowanie czapek z daszkiem lub kapeluszy z dużym rondem, okularów przeciwsłonecznych i odpowiedniego ubioru. Eksperci podkreślają również, iż preparaty z filtrami UV nie są stosowane aby się bezpiecznie opalać, ale aby można było dłuższy czas przebywać na świeżym powietrzu i unikać poparzenia skóry.

W kwestii witaminy D3 rekomendacje ekspertów są jednoznaczne, iż należy wdrożyć suplementację witaminą D3 preparatami dostępnymi w aptekach. Opublikowane w 2013r. rekomendacje zwiększyły dawki dobowe witaminy D3, co jest wynikiem utrzymujących się w Polsce niedoborów zarówno w grupach niemowląt, dzieci jak i dorosłych. Obecnie rekomendacje są następujące: niemowlęta od urodzenia do 6 miesiąca: 400 j.m./dobę (10,0 µg/dobę), niemowlęta od 6 do 12 miesiąca: 400-600 j.m./dobę 10,0–15,0 µg/dobę), dzieci i młodzież w wieku 1-18 lat: 600–1000 j.m./dobę (15,0–25,0 µg/dobę), dorośli: 800–2000 j.m./dobę (20,0–50,0 µg/dobę).

Biegunka podróżnych to inny ważny temat z którym należy się często zmierzyć w czasie wypoczynku. Zgodnie z definicją jest to zespół objawów spowodowanych zakażeniem przewodu pokarmowego wskutek spożycia skażonej drobnoustrojami żywności lub wody pitnej, występujący u osób podróżujących do krajów o niższym standardzie sanitarnohigienicznym. W części przypadków biegunka w czasie podróży może być wywołana zmianą diety lub stresem.

Nie ma nic gorszego niż urlop spędzony w toalecie. Czy jest zatem efektywny sposób aby zmniejszyć ryzyko wystąpienia biegunki podróżnych? Oczywiście podstawowe znaczenie ma higiena. Dlatego musimy pamiętać o starannym myciu rąk i unikaniu pokarmów co do których mamy wątpliwości czy były przygotowane w higieniczny sposób. Oprócz tego warto sięgnąć po wysokiej jakości probiotyki, gdyż badania naukowe dowodzą, iż stosowanie konkretnych szczepów probiotycznych przed i w trakcie podróży pomaga zapobiegać wystąpieniu biegunki podróżnych. Szczepem o udowodnionym działaniu jest Lactobacillus rhamnosus GG (ATCC 53103), który już w ilości 2x109 CFU/dobę (2 miliardy na dobę) jest w stanie zmniejszyć ryzyko wystąpienia biegunki, a jego stosowanie należy rozpocząć minimum 2 dni przed podróżą i kontynuować przez cały okres wypoczynku.

Zatem czy w obliczu tak dużej ilości informacji warto spędzać aktywnie czas na powietrzu i organizować wycieczki dla siebie i swoich bliskich? Oczywiście tak, bo jak mawiał Arystoteles „ruch jest życiem". Dlatego ruszajmy się jak najwięcej, ale dbajmy przy tym o bezpieczeństwo, stosujmy odpowiednie preparaty zabezpieczające przed promieniami UV, deficytami witaminy D czy biegunką. Na rynku farmaceutycznym pojawiła się ostatnio bardzo ciekawa grupa preparatów marki Marsjanki, która adresuje każdą z wyżej wymienionych potrzeb. Warto zapoznać się z preparatami jak Marsjanki PRO D-żujki, Marsjanki PRO Lactobacillus GG, czy Marsjanki SOLAR. W przypadku Marsjanek SOLAR warto również nadmienić iż preparaty są przebadane pod kontrolą dermatologiczną na polskich użytkownikach co gwarantuje skuteczność i bezpieczeństwo stosowania.

mgr farm. Kamil Żarłok

Bibliografia:

1. Mancebo S.E. i wsp., Sunscreens A Review of Health Benefits, Regulations, and Controversies. Dermatol Clin 32 (2014) 427–438
2. Ciborowska H., Dietetyka – żywienie zdrowego i chorego człowieka, 2010, wyd. III uzupełnione, Wydawnictwo Lekarskie PZWL
3. Bułhak-Jachymczyk B., Normy Żywienia Człowieka – podstawy prewencji otyłości i chorób niezakaźnych, 2008, Wydawnictwo Lekarskie PZWL
4. Kostowski W., Farmakologia – podstawy farmakoterapii, 2006, wyd. III poprawione, Wydawnictwo Lekarskie PZWL
5. Płudowski P. Witamina D: Rekomendacje dawkowania w populacji osób zdrowych oraz w grupach ryzyka deficytów – wytyczne dla Europy Środkowej 2013r.
6. https://www.mp.pl/onkologia/aktualnosci/show.html?id=101220
7. https://www.1000dni.pl/wyniki-badan-o-1000-dniach/25-zywienie-13-36-miesiecy#
8. https://www.mp.pl/interna/chapter/B16.II.4.24.1.1
9. McFarland LV. Meta-analisys of probiotics for the prevention of traveler's diarrhea. Travel Med.Infect.Dis 2007 Mar;5(2):97-105