Jodyna – czym jest i do czego służy?
Jodyna jest roztworem jodu (3%) w alkoholu etylowym o stężeniu 90%. Środkiem stabilizującym jest jodek potasu. Obecnie stosowana jest głównie jako środek odkażający w przypadku niewielkich otarć naskórka i skaleczeń, jednak ze względu na właściwości silnie barwiące skórę i trudne do usunięcia plamy nie jest to powszechna metoda. Jodynę stosuje się także w leczeniu grzybicy skóry i jako środek odkażający wodę, ze względu na właściwości, które zabijają drobnoustroje.
Jodyna w przeszłości
Przez lata stosowana była jako środek do odkażania trądziku, jednak przy aplikowaniu na dużą powierzchnię skóry może doprowadzić do nadczynności tarczycy. Również jej niegdysiejsze popularne działanie przeciwzmarszczkowe zostało wyjaśnione. Faktycznie, klientki po wyjściu z gabinetu kosmetycznego po nałożeniu roztworu z jodyną wyglądały młodziej, jednak było to tylko złudzenie optyczne powstałe w wyniku wyrównania kolorytu. Przed wojną jodyna stosowana była również w leczeniu szkarlatyny, odry, zapalenia płuc, bólu gardła, grypy i braku apetytu u dzieci.
Jodyna — co to jest i jak się ją stosuje?
Jodyna doskonale sprawdza się jako środek odkażający np. powierzchnię operacyjną, jednak w zetknięciu ze skórą uszkodzoną wywołuje podrażnienie, pieczenie i ból. Aplikowanie jodyny na większy fragment uszkodzonej skóry może spowodować zatruciem jodem, na skutek wchłonięcia się jodu do wnętrza organizmu. Jodyny nie należy również stosować wewnętrznie. I choć jod jest nam niezbędny do prawidłowej pracy organizmu, ponieważ jego braki powodują zmęczenie, brak energii, kołatanie serca czy osłabienie włosów, to jego nadmiar jest równie szkodliwy, co niedobór, dlatego nie powinno się pić jodyny. Może to powodować reakcje alergiczne, bóle brzucha, nudności i wymioty. Przy dłuższym podawaniu może wywołać choroby tarczycy i krwawienie z przewodu pokarmowego.
Jodyna na haluksy
Haluksy to określenie stanu zapalnego zlokalizowanego w zdeformowanym stawie, który jest odczuwalny podczas chodzenia. Haluksy ograniczają ruchomość stopy, powodują podrażnienie i zaczerwienienie. Jedną ze skutecznych, domowych metod na to schorzenie są okłady z jodyny. Trzy tabletki aspiryny należy połączyć z łyżką jodyny, taką mieszankę nałożyć na staw i przykryć bandażem na kilka godzin. Najlepsze efekty przyniesie powtarzanie zabiegu codziennie.
Jodyna na rany
Jodyna dzięki swoim właściwościom przeciwbakteryjnym, przeciwwirusowym i przeciwgrzybiczym jest powszechnie stosowanym środkiem do odkażania ran. Stosuje się ją miejscowo, przemywając ranę nasączonym wacikiem, należy jednak pamiętać, że jodyna nie jest wskazana na otwarte rany.
Na co jeszcze sprawdzi się jodyna?
Płukanie gardła jodyną jest czasem stosowane jako sposób na anginę, dzięki swoim właściwościom przeciwzapalnym i bakteriobójczym. Ma też zastosowanie w leczeniu zajadów, aft czy innych stanów zapalnych zlokalizowanych w jamie ustnej. Taką płukankę wykonuje się z trzech kropli płynu rozcieńczonych w szklance ostudzonej, przegotowanej wody. Płukanie można powtarzać do 4 razy dziennie, niektórzy polecają także pędzlowanie migdałków jodyną. Jodyna na gardło nie powinna być stosowana jednak w przypadku osób z chorobami tarczycy i u dzieci.
Przeciwwskazania do stosowania jodyny
Jak w przypadku każdego innego środka, należy zwrócić uwagę na to, czy nie występują przeciwwskazania do stosowania preparatu. W przypadku jodyny jest to nadwrażliwość na którykolwiek z jej składników, a także występowanie chorób układu krążenia, opryszczkowe zapalenie skóry i gruźlica. Nie należy stosować jej także u dzieci poniżej trzeciego roku życia.
Zatrucie jodyną
Najczęstsze przypadki zatrucia jodyną odnotowywane są w sytuacjach, kiedy dzieci samodzielnie jej próbują w ukryciu przed rodzicami, lub jodyna zostanie im podana przez pomyłkę. Charakterystyczne objawy zatrucia to brązowe zabarwienie skóry oraz błony śluzowej jamy ustnej. Pacjent odczuwa ból jamy ustnej, przełyku i żołądka. Mogą pojawić się krwawe stolce, wymioty, szum w uszach czy uszkodzenia nerek. Ciężkie zatrucia jodyną mogą doprowadzić nawet do śmierci.
W przypadku podejrzeń istnieje pewien sposób na sprawdzenie, czy jodyna jest przyczyną zatrucia. Gdy chory zwymiotuje, należy dodać do jego wymiocin mąkę. Jeżeli wymioty przyjmą niebieski odcień, nie będziemy mieć wątpliwości co do przyczyny. Przytomnym pacjentom należy podawać krochmal lub mleko do momentu, kiedy wymioty nie odzyskają swojego naturalnego koloru. Najważniejsze też, aby niezwłocznie zgłosić się do lekarza, który zastosuje kolejne niezbędne środki.
Bibliografia:
K. Hoffmann, S. Kauffmann, Jod. Nowo odkryte zastosowanie w terapiach chorób cywilizacyjnych, Wydawnictwo Vital, 2018.
N. Aleksandrowna Nowikowa, B. Butzke, Rosyjska medycyna ludowa od A do Z. Bezpieczne i skuteczne metody uzdrawiania codziennych dolegliwości, Studio Astropsychologii, 2018.