Imbir - zdrowie w korzeniu

Imbir to powszechnie używana przyprawa znana z niepowtarzalnego, orientalnego zapachu i smaku. Oprócz niewątpliwych walorów kulinarnych, imbir posiada nieocenione właściwości prozdrowotne. Od tysięcy lat jest używany w leczeniu dolegliwości ze strony układu pokarmowego, jednak to nie koniec jego dobroczynnego wpływu na organizm. Imbir ma również działanie przeciwzapalne, przeciwbakteryjne oraz przeciwgrzybicze. Ponadto może być używany jako naturalny afrodyzjak.

Kilka słów o imbirze

Historia imbiru

Imbir lekarski (łac. Zingiber officinale) to bylina z rodziny imbirowatych naturalnie występująca w warunkach tropikalnych, głównie w Indiach, Chinach i krajach Półwyspu Arabskiego.
W basenie Morza Śródziemnego znany był w czasach starożytnych i już wtedy ceniono go za prozdrowotne właściwości.
Do Europy trafił w średniowieczu jako roślina lecznicza. Największą popularność zdobył jednak dopiero na przełomie XVIII i XIX wieku, kiedy to stał się powszechnie używaną przyprawą oraz surowcem leczniczym.

Jak wygląda imbir?

Imbir charakteryzuje się ciemnozielonymi liśćmi o wydłużonym kształcie i może osiągać do 1,5 metra wysokości. W okresie kwitnienia roślina obsypuje się atrakcyjnymi, żółto – fioletowymi kwiatami.
Imbir jest wrażliwy na niskie temperatury, dlatego też w naszym klimacie jedynym sposobem jego uprawy są warunki domowe.
Bylina ta wytwarza bulwiaste kłącza o wydłużonym nieregularnym kształcie i brązowym zabarwieniu. Korzeń imbiru wydziela charakterystyczny, intensywny zapach i piekący, ostry smak.

Właściwości zdrowotne imbiru

Korzeń imbiru to bogactwo witamin i składników mineralnych. Zawiera witaminę C, E i B oraz żelazo, wapń, fosfor, selen, potas, mangan, cynk i kwas foliowy.
Od tysiącleci imbir jest używany głównie w leczeniu dolegliwości ze strony układu trawiennego. Jednak wykazano, że jego właściwości są pomocne w leczeniu innych schorzeń i dolegliwości. Do najważniejszych prozdrowotnych właściwości korzenia imbiru należą:

Działanie przeciwzapalne – imbir może wspomagać leczenie chorób stawowych takich jak stany zapalne, czy zwyrodnienia stawów;

Przyspieszanie metabolizmu – doskonały dla osób odchudzających się;

Poprawa procesów trawiennych – zapobiega niestrawności oraz niweluje wzdęcia, łagodzi mdłości i wspomaga apetyt;

Zapobieganie chorobom serca – zawarty w imbirze cyneol pomaga regulować pracę serca i poprawia krążenie krwi;

Łagodzenie objawów choroby lokomocyjnej – zapobiega mdłościom i zawrotom głowy;

Zapobieganie nudnościom – może być stosowany w czasie ciąży jako naturalny środek na poranne wymioty, a także zaleca się go dla osób mających problemy z nudnościami w przebiegu chemioterapii;

Zwiększanie libido – działa jak naturalny afrodyzjak;

Działanie przeciwbólowe – zawarte w imbirze substancje hamują skurcze naczyń krwionośnych odpowiedzialne za migreny i bóle głowy;

Reguluje poziom cukru we krwi – łagodzi insulinooporność u osób chorujących na cukrzycę;

Działanie rozgrzewające;

Wspieranie odporności – imbir wykazuje działanie przeciwzapalne, antybakteryjne i przeciwgrzybiczne;

Działanie odkażające na gardło – doskonale pomaga żucie surowego kawałka imbiru lub płukanie gardła wywarem z imbiru;

Wspomaganie leczenia zapalenia oskrzeli i płuc – imbir wykazuje działanie przeciwkaszlowe, zawarte w nim związki aktywne rozrzedzają śluz, hamują skurcze oskrzeli i działają przeciwgorączkowo;

Działanie antystresowe – dzięki zawartości enzymów rozluźnia mięśnie, ułatwia zasypianie. Ponadto ekstrakty zawarte w imbirze mogą poprawiać funkcje poznawcze, a także zapobiegać procesom neurodegradacyjnym w organizmie np. chorobie Alzheimera czy chorobie Parkinsona;

Zapobieganie nowotworom jelita grubego oraz jajnika – dzięki zawartości substancji o bardzo silnym działaniu utleniającym imbir może zmniejszać poziom zapalenia w organizmie oraz zapobiegać powstawaniu przerzutów. Zawarty w nim gingerol może zmniejszać ilość komórek nowotworowych u chorego.

Zastosowanie imbiru

Imbir w kuchni

Powszechnie imbir jest stosowany w celach kulinarnych, jako przyprawa kuchni azjatyckiej. Popularna jest zarówno wersja sproszkowana, jak i korzeń. Doskonale komponuje się z daniami mięsnymi, z makaronem, a nawet z owocami. Potrawom nadaje egzotycznego, ostrego smaku i aromatu. Z dodatkiem imbiru można też przygotować rozgrzewającą herbatkę, czy zupę.
Imbir jest wykorzystywany również w cukiernictwie jako aromatyczny dodatek do ciast, ciasteczek i pierników.
Doskonałe prozdrowotne właściwości imbiru można wykorzystać do zrobienia syropu bądź nalewki.

Wywar z imbiru

Składniki:
korzeń imbiru
gorąca woda

Przygotowanie:
Korzeń imbiru umyć i drobno pokroić. Zalać gorącą wodą i gotować kilka minut. Przecedzić. Gotowy wywar może służyć do płukania jamy ustnej w przypadku bólu gardła. Może być również wykorzystany do przyrządzenia herbatki z imbirem.

Rozgrzewająca herbata z imbirem

Składniki:

wywar z imbiru
sok z cytryny lub z limonki
szczypta cynamonu
łyżeczka miodu

Przygotowanie:

Do gorącego wywaru wycisnąć sok z cytryny lub limonki, dodać miód i cynamon.

Syrop z imbiru, miodu i cytryny

Syrop z imbiru z dodatkiem miodu i cytryny poleca się przede wszystkim na infekcje górnych dróg oddechowych. Działa rozgrzewająco, zmniejsza stany podgorączkowe, łagodzi towarzyszące infekcji bóle głowy, mięśni oraz gardła. Rozrzedza zalegającą wydzielinę i łagodzi kaszel.

Składniki:

świeży korzeń imbiru
2 cytryny
naturalny miód

Przygotowanie:

Korzeń imbiru dokładnie umyć i zetrzeć na tarce o grubych oczkach.
Cytryny wyszorować, sparzyć wrzątkiem i pokroić na plastry.
W wysokim słoiku układać na przemian warstwami: starty imbir, następnie plastry cytryny i kolejna warstwa to 2-3 łyżki miodu. Układać aż do wypełnienia słoika.
Zapełniony słoik zakręcić i odstawić w chłodne miejsce na 24 godziny.
Gotowy syrop przecedzić, przelać do szklanej butelki i przechowywać w lodówce.

Dawkowanie:

W leczeniu kaszlu i bólu gardła zaleca się podawać 3 razy dziennie po 15 ml syropu.
Dla wzmocnienia odporności można dodawać raz dziennie po 1 łyżce stołowej syropu np. do herbaty.
Syrop można podawać dzieciom w wieku powyżej 12 miesięcy.

Nalewka imbirowa na poprawę krążenia

Spożywana w niewielkich ilościach nalewka imbirowa pomaga utrzymać prawidłowy poziom cholesterolu, poprawia krążenie. Ponadto wspomaga leczenie przeziębień, wirusów i stanów zapalnych. Można ją także stosować w przypadku niestrawności oraz przeciwbólowo na bóle głowy, zębów i mięśni.

Składniki:

ok. 20 dkg świeżego korzenia imbiru
3-4 łyżki miodu
2 cytryny
0,5 litra spirytusu

Przygotowanie:

Korzeń imbiru umyć i pokroić lub zetrzeć na tarce.
Cytryny umyć, sparzyć wrzątkiem i obrać ze skórek. Wycisnąć sok,a skórki pokroić na kawałki.
Do wysokiego naczynia np. słoika włożyć wszystkie składniki nalewki i zalać spirytusem.
Odstawić na 3 miesiące w chłodne miejsce.
Następnie dokładnie przecedzić, najlepiej przez gazę i przelać do butelek.
Gotową nalewkę odstawić na 2 miesiące.

Dyniowa zupa z imbirem

Składniki:

ok. kilograma miąższu z dyni
1 duża cebula
ok. 3 cm kawałek imbiru
1 litr wywaru warzywnego
2 łyżki oliwy
sól, pieprz
pestki dyni
kilka łyżek gęstej, kwaśnej śmietany

Przygotowanie:

Miąższ z dyni pokroić w ok. 1 cm kostkę. Imbir obrać i zetrzeć na tarce. Cebulę obrać i posiekać w bardzo drobną kostkę.
W garnku z grubym dnem rozgrzać oliwę i zeszklić na niej cebulę. Następnie dodać imbir, chwilę podsmażać i dorzucić dynię.
Podsmażać kilka minut i zalać bulionem, gotować pod przykryciem na małym ogniu około 15 minut (do momentu, aż dynia zrobi się miękka).
Całość zblendować, doprawić solą i pieprzem.
Zupę podawać z kleksem śmietany i prażonymi pestkami dyni.

Imbir w kosmetyce

Innym zastosowaniem imbiru jest przemysł kosmetyczny.

Imbir jest stosowany w produkcji kosmetyków do pielęgnacji twarzy, ciała i włosów.

Dzięki właściwościom przeciwzapalnym, imbir może być doskonałym składnikiem kosmetyków do cery mieszanej.

Imbir jest stosowany też do produkcji balsamów i olejków na cellulit, ponieważ dzięki właściwościom rozgrzewającym i pobudzającym krążenie jest pomocny w jego zwalczaniu. Ponadto ujędrnia i modeluje sylwetkę.

Zawartość imbiru w kosmetykach do włosów nadaje im piękny połysk, a ponadto ma działanie przeciwbakteryjne i zapobiega przetłuszczaniu skóry głowy.

Przeciwwskazania i skutki uboczne

Pomimo swoich rewelacyjnych właściwości zdrowotnych, imbir nie jest wskazany dla wszystkich. Powinny go unikać małe dzieci, ze względu na jego intensywny, ostry smak, z uwagi na ryzyko podrażnienia gardła i przełyku.

Z tego samego powodu produkty z imbirem nie są wskazane dla osób cierpiących na zgagę, mających wrzody żołądka lub dwunastnicy.

Na imbir powinny też uważać pacjenci z nadciśnieniem tętniczym, ponieważ spożywanie tego kłącza może podnosić ciśnienie.

Ponadto jak każda substancja może wywołać skutki uboczne w przypadku spożycia zbyt dużej ilości. W tym przypadku może wystąpić ból brzucha, zgaga, a nawet biegunka.

Uważa się, że bezpieczna dzienna dawka imbiru to ok. 4 gramy, co odpowiada 4 łyżeczkom startego imbiru.