Endometrioza — co to za choroba, przyczyny, objawy, leczenie
Bolesne miesiączki i stosunki płciowe, podobnie jak silne bóle w podbrzuszu oraz odcinku krzyżowym kręgosłupa, mogą być objawami endometriozy. W ostatnich latach dolegliwość ta stała się przedmiotem szczególnego zainteresowania wielu badaczy, próbujących wyjaśnić dokładne przyczyny oraz opisać wszystkie najpopularniejsze oraz nietypowe oznaki, które jej towarzyszą. Dowiedz się, co to za choroba, co może odpowiadać za jej rozwój i w jaki sposób leczy się endometriozę.
Co to jest endometrioza?
Gruczolistość zewnętrzna, popularnie określana jako endometrioza, to choroba polegająca na nieprawidłowym umiejscowieniu błony śluzowej macicy, czyli endometrium. Miejscami, w których błona rozwija się poza jamą macicy, są jajniki, pochwa, odbytnica, pęcherz moczowy, ale także inne narządy – często umiejscowione odlegle od macicy. W cyklu menstruacyjnym u zdrowej kobiety błona śluzowa narasta, by następnie ulec złuszczeniu i wydaleniu na zewnątrz. U pacjentek z endometriozą błona tworzy zrosty oraz torbiele endometrialne, odpowiadające m.in. za bolesne miesiączkowanie. Choroba ma charakter postępujący, a jedną z jej konsekwencji może być np. niepłodność.
Endometrioza – przyczyny
Wiedząc już, co to za choroba i jak wygląda, warto poznać przyczyny endometriozy. Te zaś, pomimo prowadzenia dokładnych i wieloletnich badań, w dalszym ciągu nie zostały określone w sposób precyzyjny. Czynnikami, które mają sprzyjać zmianom endometrialnym, są m.in.:
-
tzw. wsteczna menstruacja, podczas której komórki endometrium przemieszczają się wstecznie przez jajowody, dostając się w ten sposób do różnych narządów i tworząc ogniska chorobowe,
-
metaplazja (przemiana) komórek wyścielających jamę otrzewnową,
-
problemy z układem immunologicznym – endometrioza może być chorobą układu odpornościowego, ponieważ spełnia wiele kryteriów charakterystycznych dla tego rodzaju dolegliwości,
-
zabiegi z wykorzystaniem laparoskopii, cesarskie cięcia, implantacje.
Lekarze wskazują, że wpływ na rozwój zmian chorobowych mogą mieć rozmaite przyczyny – zarówno biologiczne, genetyczne, jak i środowiskowe.
Objawy endometriozy
Najpopularniejszą oznaką choroby są silne dolegliwości bólowe w podbrzuszu i okolicach miednicy. Zwykle nasilają się one w trakcie menstruacji. Inne częste objawy endometriozy to m.in. odczuwanie boleści w trakcie stosunków seksualnych czy obfite i bolesne krwawienia miesiączkowe. Zmianom endometrium mogą również towarzyszyć bóle przy oddawaniu moczu oraz wypróżnianiu, a także pojawianie się niewielkich ilości krwi w moczu oraz kale.
Ginekolodzy wskazują również na inne, dość nietypowe objawy endometriozy, do których zaliczyć należy m.in.:
-
częste biegunki oraz zaparcia
-
wzdęcia,
-
ogólne osłabienie organizmu,
-
krwawienie z dróg rodnych, niezwiązane z cyklem menstruacyjnym.
Warto zwrócić uwagę na fakt, że choć choroba ta ma ścisły związek z cyklem menstruacyjnym, zakończenie miesiączkowania wcale nie musi oznaczać ustania jej objawów. Może się bowiem okazać, że mimo kuracji hormonalnej endometrioza po menopauzie powróci, powodując dolegliwości bólowe bądź krwawienie.
Diagnozowanie i metody leczenia
Podstawowym badaniem w diagnozowaniu zmian endometrialnych jest laparoskopia. Urządzenie optyczne ze źródłem światła wprowadzane jest do jamy brzusznej kobiety, umożliwiając obserwację jajników, jajowodów oraz macicy przy jednoczesnym pobieraniu materiału do badania histopatologicznego. Diagnostyka przyczyn endometriozy ma złożony charakter – nie istnieje ujednolicony test, który pozwalałby jednoznacznie stwierdzić, że dana pacjentka jest chora właśnie na tę jednostkę chorobową. Kategorycznie postawiona diagnoza dotyczy jedynie 25% kobiet.
Leczenie endometriozy ma na celu eliminację objawów chorobowych, jednak wybór formy terapii zależy od tego, czy pacjentka planuje w przyszłości posiadanie potomstwa. W kuracji stosuje się m.in. doustne środki antykoncepcyjne, preparaty o działaniu przeciwbólowym i przeciwzapalnym, ale także leki hormonalne. W przypadku torbieli endometrialnych o średnicy przekraczającej 3 cm lekarze z reguły decydują się na ich usuwanie metodą laparoskopową.
Endometrioza a ryzyko niepłodności
Gruczolistość zewnętrzna zwiększa ryzyko niepłodności, przez co kobiety zmagające się z chorobą mogą mieć większe trudności z zajściem w ciążę. Nie oznacza to jednak, że w każdym przypadku posiadanie potomstwa będzie zagrożone. Jednym z rozwiązań ułatwiających zajście w ciążę kobietom zmagającym się z chorobami endometrium jest zapłodnienie in vitro. Od niedawna wiadomo, że choroba ta, uznawana za typowo „żeńską”, dotyka również panów. Endometrioza u mężczyzn może być spowodowana zjawiskiem metaplazji komórek, ale także terapią hormonalną, stosowaną np. w leczeniu nowotworów prostaty.