Dieta ketogeniczna i wszystko, co powinieneś o niej wiedzieć
Cały czas modne stają się inne modele żywienia i diety, które zapewnią nam zdrowie, kondycję i ładną sylwetkę. Jednym z przykładów jest dieta ketogeniczna, która zdobyła już ogromną popularność. Wyjaśniamy, co ją wyróżnia, na czym polega i jaki jest jej wpływ na nasze zdrowie.
Dieta ketogeniczna – na czym polega?
Dieta ketogeniczna, inaczej dieta ketogenna, opiera się na wysokotłuszczowym modelu żywienia. Wysoka podaż tłuszczów wiąże się z rygorystycznym ograniczeniem węglowodanów. Ich spożycie jest w tej diecie bardzo niewielkie, wynosi maksymalnie 10% dziennego zapotrzebowania kalorycznego. Razem z białkiem dostarcza około 15-20% energii. Najwięcej dziennego zapotrzebowania energetycznego pobieramy w tej diecie z tłuszczy, które stanowią aż około 75-90%.
Dieta ketogenna naśladuje stan metaboliczny organizmu podczas głodówki i zmusza go do wykorzystania zmagazynowanych zapasów tłuszczu jako źródła energii. Taki podział makroskładników prowadzi mianowicie do tzw. stanu ketozy, czyli procesu rozpadu tłuszczów, który sprzyja efektywnemu spalaniu tkanki tłuszczowej. W efekcie, stężenie ciał ketonowych we krwi jest większe niż stężenie glukozy. Przy niskiej ilości węglowodanów, uczucie głodu nie jest jednak odczuwalne.
Dieta ketogeniczna – co jeść?
Podstawą diety ketogenicznej są tłuszcze, które stanowią główne źródło energii. W codziennym menu osoby stosującej ten model żywieniowy są oleje roślinne oraz tłuszcze pochodzenia zwierzęcego, czyli m.in. oliwa z oliwek, orzechy, pestki i nasiona (m.in. siemię lniane, pestki dyni, słonecznik), masło czy smalec. Zalecana ilość składników odżywczych powinna być zaspokajana pełnowartościowymi produktami, dlatego należy zadbać o ich jak najlepszą jakość.
Wskazane są także warzywa i owoce, ale te o niskim indeksie glikemicznym i niewielkiej zawartości węglowodanów. Należą do nich, m.in. różne odmiany sałat, szpinak, jarmuż, bakłażany, cukinie, kapusta, brokuły, kalafior, ogórki zielone, awokado czy owoce jagodowe.
Ważnym elementem diety ketogenicznej jest również białko. Wśród jego polecanych źródeł wymienia się tłusty drób, wołowinę, wieprzowinę, dziczyznę, jagnięcinę oraz tłuste ryby i owoce morza, które są cennym źródłem nienasyconych kwasów tłuszczowych, tłusty nabiał (sery żółte i białe, śmietana) oraz jajka.
Rodzaje diety ketogenicznej
Wyróżniamy kilka rodzajów diety ketogenicznej:
- klasyczna – 75-90% energii pochodzi z tłuszczów, 7% z białek, a tylko 3% z węglowodanów;
- z MCT – mniej rygorystyczna i bardziej przystępna odmiana diety ketogenicznej. Około 75% energii powinno w niej pochodzić z tłuszczów, a 25% z węglowodanów i białek. Jest ona oparta na średniołańcuchowych kwasach tłuszczowych, które są lepiej przyswajane i wchłaniają się bezpośrednio do krwiobiegu;
- mieszana – stanowi połączenie diety klasycznej z MCT;
- dieta z NNKT – jej celem jest zapobieganie podwyższeniu cholesterolu, dlatego jest to dieta z wykorzystaniem nienasyconych kwasów tłuszczowych.
Dieta ketogeniczna – efekty i wpływ na zdrowie
Dieta ketogeniczna nie przez wszystkich oceniana jest pozytywnie. Ten kontrowersyjny model odżywiania jest powszechnie stosowany w walce z tkanką tłuszczową, ale może być wskazany także dla pacjentów leczących się z powodu nadciśnienia lub cukrzycy1. Jest też polecany dla pacjentów chorujących na padaczkę, stwardnienie guzowate, zespół Retta, zespół Dravet lub zespół Doose. Są zatem sytuacje, w których ten specyficzny sposób żywienia może być korzystny, ale najpierw należy go przedyskutować i skonsultować ze specjalistami.
Dieta ketogeniczna – przeciwskazania
Jest też szereg przeciwwskazań – na przykład dieta ketogeniczna nie powinna być stosowana u osób z chorobami nerek, trzustki czy wątroby.
Dieta ketogeniczna musi być stosowana z powodu konkretnych wskazań i pod nadzorem lekarza oraz dietetyka. Nie jest to dieta prosta, a raczej wymagająca samozaparcia, cierpliwości i odpowiedniego planu oraz bardzo restrykcyjna. Jej stosowanie powinno się skonsultować z dietetykiem i lekarzem.
Plan żywieniowy powinien być poprzedzony wywiadem lekarskim i wykonaniem szeregu badań, a także skonsultowany ze specjalistą. Należy też na bieżąco obserwować swój organizm, bo na początku mogą wystąpić efekty uboczne, m.in. zawroty głowy, zmęczenie, senność czy zaparcia. Gdy organizm przestawi się na nowy tryb odżywiania, powinny one ustąpić. Jeśli tak się nie stanie, należy zgłosić się do lekarza i być może zrezygnować z tej diety lub ją zmodyfikować pod okiem doświadczonego dietetyka.
Czytaj więcej: Widok Dieta ketogeniczna - mechanizm działania i perspektywy zastosowania w terapii: dane z badań klinicznych (ptbioch.edu.pl)