Czym jest egzema i jak ją leczyć?
Egzema określana bywa też mianem wyprysku. W jej przypadku mamy do czynienia ze schorzeniem dermatologicznym, któremu towarzyszy stan zapalny w wierzchnich warstwach skóry. Egzema jest zaliczana do chorób przewlekłych. Osobie, która się z nią boryka, towarzyszy spory dyskomfort w postaci pieczenia, swędzenia i suchości skóry. Jednocześnie staje się ona podatna na uszkodzenia mechaniczne i negatywny wpływ czynników zewnętrznych takich jak wiatr czy mróz. Czym jest egzema i jak ją leczyć?
- Co to jest egzema?
- Czy egzema jest zaraźliwa?
- Trzy fazy egzemy
- Egzema na dłoniach
- Pielęgnacja dłoni z egzemą
- Egzema na dłoniach – leczenie
- Dieta przy egzemie
- Nieleczona egzema
Co to jest egzema?
Egzema nie jest schorzeniem jednorodnym, pod tą nazwą kryje się wiele różnych chorób skóry, którym towarzyszy stan zapalny. Przyczyny wyprysku nie zawsze są łatwe do określenia. Egzema może mieć podłoże alergiczne, np. gdy jesteśmy uczuleni na jakiś składnik kremu do rąk, to nasz układ odpornościowy traktuje go jako potencjalne zagrożenie. Choć dana substancja obecna w kosmetyku nie niesie dla nas żadnego niebezpieczeństwa, to organizm uruchamia mechanizmy obronne, czego efektem jest stan zapalny skóry. Warto jednak podkreślić, iż egzema może mieć podłoże niealergiczne. Czasem wystarczy, że użyjemy żelu pod prysznic zawierającego silne detergenty, by na skórze pojawiły się uciążliwe zmiany towarzyszące stanowi zapalnemu. Wyprysk może dać się we znaki także po spożyciu produktu, który zawiera substancje, na które jesteśmy uczuleni. Egzemę zalicza się do chorób o charakterze przewlekłym, u osoby, która boryka się z tą przypadłością, mogą przeplatać się okresy wyciszenia i nasilenia objawów. Symptomy wyprysku należą jednak do niezwykle uciążliwych w codziennym życiu. Trudno skupić się na pracy czy spotkaniu z przyjaciółką, gdy skóra cały czas swędzi i piecze. Na dodatek egzema może powodować wstyd i stać się przyczyną ograniczenia życia towarzyskiego do minimum, co odbija się negatywnie na naszym samopoczuciu oraz zdrowiu psychicznym.
Czy egzema jest zaraźliwa?
U wielu osób egzema na dłoniach powoduje niepokój. Gdy widzą one, że ekspedientka ma zmiany skórne, obawiają się o swoje bezpieczeństwo. Choć objawy egzemy mogą wyglądać niepokojąco, to przypadłość ta nie jest zaraźliwa. Za tym schorzeniem nie stoi bowiem żadna infekcja. Możemy zatem bez obaw podać dłoń osobie chorej na egzemę, dotykać tych samych przedmiotów co ona etc. Jest to całkowicie bezpieczne. Ważne, abyśmy nie dyskryminowali osób cierpiących na egzemę, one często czują się wyobcowane z powodu swojej choroby. Nie dawajmy im odczuć, że zmiany skórne na ich dłoniach w jakikolwiek sposób ich stygmatyzują.
Trzy fazy egzemy
Pojawieniu się egzemy towarzyszą trzy fazy. Pierwsza z nich to faza ostra, w jej przypadku już kilka godzin po kontakcie z czynnikiem drażniącym lub alergenem pojawia się silny rumień, któremu towarzyszą ropiejące pęcherzyki. Z kolei w fazie podostrej obserwuje się umiarkowane złuszczanie skóry, a na rumieniu pojawiają się pierwsze strupki. Natomiast w fazie przewlekłej mamy do czynienia z długotrwałym stanem zapalnym, który powoduje przerost naskórka i jego intensywne złuszczanie.
Egzema na dłoniach
Nasze dłonie każdego dnia mają kontakt z wieloma przedmiotami i substancjami. Za ich pomocą eksplorujemy świat. Nic dziwnego, że egzema na dłoniach to często spotykany problem. Czasem wystarczy niewłaściwe mydło w publicznej toalecie, aby na skórze pojawiły się charakterystyczne zmiany. Osoby, u których często pojawia się egzema na dłoniach, powinny je zabezpieczać przed potencjalnymi alergenami. Wszelkie porządki z użyciem chemikaliów powinny być wykonywane w rękawiczkach. Chronią one skórę przed kontaktem z potencjalnymi alergenami czy substancjami drażniącymi, które wykorzystuje się przy produkcji płynów do podłogi, środków do czyszczenia mebli etc. Warto jednak zwrócić uwagę na tworzywo, z którego wykonano rękawiczki. Alergia na lateks stanowi często spotykaną przypadłość. W związku z tym lepiej postawić na rękawiczki nitrylowe. Staraj się korzystać ze sprawdzonych kosmetyków – mydeł, żeli pod prysznic, szamponów czy kremów, aby nie ryzykować kontaktu z potencjalnymi alergenami czy substancjami drażniącymi. Ulubione specyfiki zawsze można przelać do specjalnych, miniaturowych słoiczków, aby zabrać je ze sobą w podróż. Nie należy ryzykować zakupu nieznanych nam kosmetyków na miejscu, bo egzema na dłoniach może powrócić lub ulec nasileniu.
Pielęgnacja dłoni z egzemą
Dłonie stanowią naszą wizytówkę. Nie da się ich ukryć przed otoczeniem, zwłaszcza że w wielu sytuacjach formalnych witamy się poprzez podanie ręki. Nic dziwnego, że osoby z egzemą na dłoniach przeżywają ogromne trudności w życiu towarzyskim, które nierzadko odbijają się negatywnie na ich psychice. Na wystąpienie wyprysku na rękach w sposób szczególny narażone są osoby pracujące z chemikaliami – sprzątaczki, laboranci, mechanicy samochodowi, malarze, kosmetyczki, fryzjerzy oraz budowlańcy. Powinni oni zachować szczególną ostrożność, stosując rękawice ochronne. Egzema może też pojawić się u osób pracujących w biurze, jeśli stosują one zbyt agresywne środki myjące lub dezynfekujące. W dobie pandemii koronawirusa zachęca się nas do częstego mycia rąk lub ich dezynfekowania. Jest to ważny punkt w walce z COVID-19. Jeśli jednak masz bardzo wrażliwą skórę, w przeszłości miałeś egzemę po kontakcie z preparatem do dezynfekcji, postaw na rękawiczki jednorazowe lub w miarę możliwości umyj dłonie sprawdzonym mydłem. Osoby, które często miewają wyprysk, powinny unikać kosmetyków z dużą ilością sztucznych barwników, substancji zapachowych etc. Niewskazane są także silne detergenty, gdyż naruszają one naturalną barierę hydrolipidową skóry. Podobnie działają płyny do dezynfekcji, dlatego w miarę możliwości staraj się je zastępować delikatnym mydłem, które jest neutralne dla skóry i nie uczula. Po każdym myciu dłoni nakładaj krem do rąk o właściwościach zmiękczających skórę. W tej roli świetnie sprawdzają się produkty z mocznikiem. Dobrze, aby były one pozbawione potencjalnych alergenów. Egzema na dłoniach wymaga bowiem specjalistycznej pielęgnacji, w jej przypadku najlepiej sprawdzają się dermokosmetyki dostępne w aptece.
Egzema na dłoniach – leczenie
Warto pamiętać, iż bardzo sucha skóra dłoni nie zawsze ma postać egzemy. Jeśli nie towarzyszy jej zaczerwienienie, pieczenie czy wysypka, tylko skóra po prostu jest przesuszona, to być może wystarczy włączenie kremu do rąk do codziennej pielęgnacji. Wiele osób o nim zapomina, a w dzisiejszych czasach, gdy często myjemy dłonie wodą z mydłem, bariera hydrolipidowa ulega uszkodzeniu. W związku z tym należy zabezpieczyć skórę przed niekorzystnym działaniem czynników zewnętrznych, sięgając po emolienty, czyli preparaty o działaniu natłuszczającym, które zapobiegają przeznaskórkowej utracie wody. W przypadku egzemy, której towarzyszy silny stan zapalny, a chory skarży się na pieczenie, zaczerwienienie i świąd skóry, początkowo zaleca się unikanie alergenów i systematyczne nawilżanie za pomocą kremu do rąk zawierającego substancje zmiękczające. Jeśli ten prosty zabieg nie pomoże, lekarz może zdecydować o krótkotrwałym stosowaniu zewnętrznych środków o działaniu przeciwzapalnym. Gdy skóra jest sucha i popękana, staje się podatna na nadkażenia bakteryjne, dlatego też dermatolog może przepisać maść z antybiotykiem do miejscowego stosowania. W przypadku zaawansowanej egzemy na rękach lekarz może zlecić przyjmowanie doustnych leków, w tym środków przeciwbólowych. Zmiany skórne często wymagają szerszej diagnostyki. Może się okazać, że są jednym z objawów innego schorzenia, które wymaga ukierunkowanego leczenia.
Dieta przy egzemie
Najczęściej mamy do czynienia z wypryskiem kontaktowym. Ten pojawia się w następstwie kontaktu z substancją drażniącą (wyprysk niealergiczny) lub alergenem (wyprysk alergiczny). Stan zapalny występuje na skórze w miejscu, w którym miała ona kontakt ze szkodliwą substancją, np. na nadgarstku, na którym sprawdzaliśmy odcień podkładu. Warto jednak podkreślić, iż egzema może mieć związek z alergią pokarmową. Należy zatem przyjrzeć się temu zagadnieniu. Dieta przy egzemie powinna opierać się na dostarczeniu organizmowi dobrych bakterii kwasu mlekowego. Bardzo często alergia pokarmowa wynika bowiem z zachwiania równowagi mikrobiologicznej w naszych jelitach. Można ją przywrócić, sięgając po dobry probiotyk. W dłuższej perspektywie przyczyni się on do uszczelnienia bariery jelitowej, co może odegrać kluczową rolę w walce z alergią pokarmową. Jeśli przeprowadziliśmy testy alergiczne i wiemy, co nas uczula, możemy działać dużo sprawniej. Należy wystrzegać się tego, co nam szkodzi. Produktami spożywczymi, które najczęściej uczulają, są pomidory, czekolada, nabiał, owoce morza, orzechy, seler i soja. Jeśli wiesz, że uczulają cię orzeszki ziemne, unikaj ich, ale spożywaj jogurty naturalne, kefiry oraz kapustę kiszoną. Mleczne wyroby fermentowane oraz kiszonki stanowią bowiem naturalne źródło żywych bakterii kwasu mlekowego, które korzystnie wpływają na funkcjonowanie naszych jelit, a co za tym idzie, także całego organizmu. Warto także spożywać dużo owoców i warzyw, gdyż te wzmacniają nasz układ immunologiczny. Ważne, aby dieta przy egzemie opierała się na produktach mało przetworzonych oraz takich, które pochodzą z gospodarstw ekologicznych, gdzie nie używa się chemicznych środków ochrony roślin. Niestety, narastająca chemizacja rolnictwa przyczynia się do wzrostu zachorowań na alergię, a egzema nierzadko ma podłoże uczuleniowe.
Nieleczona egzema
Wyprysk, niezależnie od tego, czy występuje na dłoniach, skórze głowy, czy innej części ciała, nigdy nie powinien być lekceważony. Po pierwsze, nieleczona egzema przechodzi w postać przewlekłą, która manifestuje się liszajami oraz dokuczliwym swędzeniem. Po drugie, wyprysk często wymaga przeprowadzenia szerszej diagnostyki, gdyż stanowi tylko jeden z objawów dużo poważniejszej choroby.