Co to jest tapioka - właściwości, wartość odżywcza i przepisy

Tapioka to bezglutenowy i hipoalergiczny produkt o cenionych wartościach odżywczych. Występuje w postaci mąki, płatków lub kaszy. Działa dobroczynnie na układ pokarmowy, nerwowy i krwionośny. Z tapioki można przygotować przepyszne desery, napoje, a nawet chleb.

Co to jest tapioka?

Tapioka zwana inaczej skrobią tapiokową to produkt pozyskiwany ze zmielenia bulw manioku jadalnego – rośliny pochodzącej z Ameryki Południowej.

Maniok jadalny przybiera postać krzewu osiągającego wysokość do 3 metrów. Główne tereny jego uprawy to Peru, Boliwia, Brazylia, Wietnam, Nigeria oraz Tajlandia, która jest głównym eksporterem manioku do Europy.
Wyróżnia się dwie odmiany manioku: słodką i gorzką. Maniok słodkawy występuje w Ameryce Centralnej oraz Meksyku, natomiast maniok gorzkawy w Brazylii.

Maniok jest porównywany do ziemniaka i stanowi jedno z podstawowych warzyw występujących w codziennej diecie ludności Ameryki Południowej, Azji oraz Afryki. Głównie spożywa się bulwy, jednak nasiona i liście również są jadalne. Z nasion wytwarza się olej, liście po ugotowaniu można spożywać podobnie jak szpinak, z kolei z wysuszonych młodych pędów wytwarza się paszę do karmienia zwierząt hodowlanych. Z kłączy manioku wytwarza się mleczko, które potem stanowi surowiec wykorzystywany do produkcji kauczuku.

Zarówno bulwy, jak i liście manioku w stanie surowym są trujące ze względu na występujące w nim glikozydy cyjanogenne, które mogą zamienić się w silnie trujący kwas pruski. Trujących właściwości można pozbyć się poprzez długie moczenie w wodzie, wysuszenie lub poddanie obróbce termicznej. Z takich bulw wyrabia się kassawę – mąkę oraz tapiokę – skrobiowy produkt w postaci mąki lub granulek.

Właściwości tapioki

Właściwie przyrządzona tapioka ma dobroczynne działanie na organizm:

Wspomaga układ trawienny – jest lekkostrawna, dzięki czemu może łagodzić problemy żołądkowo – jelitowe i im zapobiegać. Działa stymulująco na układ trawienny - zapobiega powstawaniu wzdęć.
Może być spożywana przez osoby zmagające się z chorobami ze strony układu pokarmowego, takimi jak wrzody żołądka, stany zapalne trzustki, choroba Leśniowskiego – Crohna czy wrzodziejące zapalenie jelita grubego. Może być także składnikiem diety osób w okresie rekonwalescencji po zabiegach operacyjnych. Co więcej tapioka jest źródłem skrobii opornej będacej alternatywą dla błonnika pokarmowego. Skrobia oporna jest pożywką bakterii probiotycznych mających dobroczynne działanie na jelita;

Jest hipoalergiczna – mogą po nią sięgać osoby uczulone na gluten i chorujące na celiakię, małe dzieci i osoby starsze;

Zapobiega powstawaniu niedoborom żelaza – wspomaga organizm w produkcji czerwonych krwinek, a także może zapobiegać występowaniu anemii;

Wspiera funkcjonowanie mózgu – dzięki zawartości witaminy K działa stymulująco na neurony, wspomaga pamięć i koncentrację, a także może zapobiegać powstawaniu chorób neurodegradacyjnych;

Dodaje energii – dzięki zawartości żelaza zwiększa poziom hemoglobiny, tym samym zmniejszając uczucie zmęczenia;

Wspiera układ sercowo – naczyniowy - dzięki zawartości flawonoidów i alkaloidów zmniejsza ryzyko zachorowania na schorzenia układu krążenia. Ponadto dzięki zawartości błonnika pokarmowego może zmniejszać ilość złogów na ścianach tętnic układu krwionośnego, tym samym zmniejszając ryzyko wystąpienia zawału czy udaru. Z kolei dzięki zawartości potasu, spożywanie tapioki może pomagać w zwalczaniu stresu i obniżać ciśnienie krwi. Spożywanie potasu zmniejsza również ryzyko powstawania zakrzepów i miażdżycy;

Przeciwdziała powstawaniu osteoporozy – zawarte w tapioce wapń i żelazo wzmacniają kości oraz zwiększają ich gęstość;

Przyspiesza gojenie ran – zawarte w tapioce żelazo pomaga transportować tlen do komórek.

Wartości odżywcze tapioki

100g suchej tapioki zawiera ok. 350 kcal, z czego zdecydowana większość to węglowodany, przy niewielkiej zawartości białka, tłuszczu i błonnika.

W tapioce można znależć witaminy, takie jak tiamina, witamina B6 i kwas foliowy. Ponadto tapioka to źródło składników mineralnych, takich jak wapń, żelazo, magnez, potas, cynk.

Wartość odżywcza	Ilość w 100 g suchej tapioki
Wartość energetyczna	350 kalorii
Białko	0,19 g
Tłuszcz	0,02 g
Węglowodany	88,69 g
Błonnik	0,9 g
Witaminy
Tiamina	0,004 mg
Witamina B6	0,008 mg
Kwas foliowy	4 µg
Minerały
Wapń	20 mg
Żelazo	1,58 mg
Magnez	1 mg
Fosfor	7 mg
Potas	11 mg
Sód	1 mg
Cynk	0,12 mg
Kwasy tłuszczowe
Nasycone	0,005 g
Jednonienasycone	0,005 g
Wielonienasycone	0,003 g

Tab. 1 Wartości odżywcze tapioki

Zastosowanie tapioki

Tapiokę wykorzystuje się przede wszystkim w kuchni. Z powodu jej neutralnego samku, może być wykorzystywana w rożnorodny sposób. Można nią zagęszczać sosy, musy, kisiele i puddingi. Może być również alternatywą dla tradycyjnego makaronu lub kaszy. Najbardziej popularnym zastosowaniem tapioki jest przyrządzanie z niej deserów lub używanie jej zamiast mąki.

Poza stosowaniem tapioki w celach spożywczych, może ona stanowić składnik kosmetyków – kremów o działaniu ochronnym na podrażnioną i zaczerwienioną skórę, a także wygładzających maseczek do wrażliwej skóry twarzy.

Ponadto niektórzy producenci farmaceutyczni wykorzystują skrobię z tapioki do produkcji suplementów diety i preparatów witaminowych.

Przepisy na dania z tapioką

Bubble tea

Składniki na 4 porcje:
100g tapioki w granulkach
500 ml zaparzonej i przecedzonej liściastej herbaty
1 szklanka zimnego mleka
4 łyżeczki syropu klonowego
kostki lodu

Przygotowanie:
Tapiokę zalać wodą i gotować ok. 20 minut. Następnie odcedzić, przełożyć do wysokich szkłanek, wlać herbatę, mleko i syrop klonowy. Dodać kostki lodu.
Spożywać bezpośrednio po przygotowaniu.

Bubble tea o smaku malinowym

Składniki na 4 porcje:
100 g tapioki w granulkach
600 ml malinowej niesłodzonej herbaty
150 ml zagęszczonego mleka
1 cytryna
100 g miodu
200 g żelek
30 ml soku malinowego

Przygotowanie:
Tapiokę zalać wodą i gotować ok. 20 minut. Następnie odcedzić, przesypać do miski, dodać sok z cytryny i miód. Wymieszać i odstawić na 10 minut.
Zaparzyć herbatę malinową, przestudzić i dodać mleko skondensowane.
Kulki tapioki umieścić w wysokich szklankach, zalać herbatą z mlekiem i dodać sok malinowy.
Do herbaty dodać żelki i wymieszać.
Można dodać kostki lodu.

Pudding z tapioki

Składniki na 4 porcje:
1/3 szklanki tapioki w granulkach
400 ml mleka
1/4 szklanki cukru
1 jajko
cukier waniliowy
szczypta soli
sok z limonki

Przygotowanie:
W garnku zagotować osolone mleko z tapioką, mieszać od czasu do czasu. Dodać cukry i gotować na małym ogniu ok. 5 minut delikatnie mieszając.
W miseczce roztrzepać jajko, dodać kilka łyżek gorącej masy, dokładnie roztrzepać i wlać do gotującego puddingu. Wycisnąć sok z limonki, wymieszać. Zdjąć z ognia po 2 – 3 minutach.
Można podawać na ciepło lub na zimno z ulubionymi świeżymi lub suszonymi owocami, dżemem, polewą lub syropem.

Placki z tapioką

Składniki na 2 porcje:
150 ml mleka kokosowego
3 łyżki mąki z tapioki
2 łyżki sosu sojowego
1/2 łyżeczki proszku do pieczenia
1/2 pęczka szczypiorku
2 jajka
3 łyżki oleju
15 pomidorków cherry
1 szalotka
4 gałązki kolendry
1 łyżka sosu sriracha

Przygotowanie:

Jajko, mleko, mąkę, proszek do pieczenia i sos sojowy dokładnie roztrzepać w miseczce. Dodać drobno posiekany szczypiorek i dokładnie wymieszać.
Smażyć na rozgrzanym oleju na złoty kolor.
Pomidorki pokroić na ćwiartki, szalotkę i kolendrę drobno posiekać. Włożyć do miski, polać sosem, wymieszać.
Placuszki podawać z pomidorkami.

Chleb z tapioką

Składniki:
550 g mąki pszennej typ 650
80 g drobnej tapioki
180 ml letniej wody
1,5 łyżeczki soli
50 g cukru
7 g suchych drożdży

Przygotowanie:
Zagotować 160 ml wody, wrzucić tapiokę, gotować 5 minut na małym ogniu. Od czasu do czasu zamieszać. Dolać 50 ml zimnej wody i gotować kolejne 5 minut. Przełożyć do miseczki i wystudzić.
Do miski przesiać mąkę, połączyć z cukrem, solą i drożdzami. Dodać ugotowaną tapiokę i wymieszać. Stopniowo dolewać letnią wodę i wyrobić elastyczne ciasto. Tak przygotowane ciasto przykryć ściereczką i odstawić na godzinę w ciepłe miejsce.
Po upływie godziny ciasto powinno podwoić swoją objętość. Przełożyć je na blat, ponownie wyrabiać przez 2 minuty, uformować podłużny bochenek i przełożyć na blachę. Przykryć ściereczką i odstawić na pół godziny.
Zrobić podłużne nacięcie pośrodku bochenka i włożyć do piekarnika nagrzanego do 200 stopni. Piec ok. pół godziny do momentu zrumienienia skórki.